Kiedy urzędnicy naruszają wartości moralne (...)
Artykuł autorstwa Marka Kosewskiego, dr hab. psychologii z Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego, opublikowany został w czasopiśmie „Służba Cywilna” 2001/2002 nr 3.
Artykuł jest jednym z wielu w zbiorze opracowań, recenzji i sprawozdań zamieszczonych w numerze "Służby Cywilnej". Został poprzedzony słowem wstępnym redaktora, który wprowadza czytelnika w sferę uważaną za jedną z bardziej korupcjogennych.
Marek Kosewki skupił się na kondycji etycznej urzędników aparatu administracji państwowej i uwarunkowaniach społecznych, psychologicznych i zawodowych kształtujących podejmowanie decyzji. W artykule autor odniósł się w do zachowań korupcyjnych, tj. wykorzystywania władzy dla korzyści osobistych czy grupowych. Autor rozważa sytuacje władzy nad innymi, manipulacji, nacisków i.in. Definiowane lub charakteryzowane są pojęcia dysonansu moralnego, sytuacji pokusy, upokorzenia, usprawiedliwienia i ich wiarygodności. We wnioskach dotyczących unormowań etycznych Marek Kosewski stwierdza, że dla skuteczności ich oddziaływania najważniejsze są szczegółowe omówienia konkretnych przypadków. Urzędnikom, zdaniem autorów opracowania, nie brakuje bowiem teoretycznej wiedzy z zakresu unormowań prawnych - jakie zachowania są legalne, a jakie niezgodne z przepisami - ani wiedzy etycznej, określającej zachowania moralnie negatywne lub pożądane. Autor wyraża pogląd, że urzędnicy nie są wystarczająco asertywni, bądź nie posiadają odpowiednich technik radzenia sobie w trudnych sytuacjach, tj. nadzoru nad innymi czy w zderzeniu z manipulacją przełożonych. Zachowanie w sytuacjach problematycznych wynika bardziej z życiowego doświadczenia niż z systematycznego instruktażu lub szkolenia, co ma wpływ na jakość służby publicznej w Polsce, a w konsekwencji na rozwój państwa.
