Antykorupcja Witamy na edukacyjnym portalu o antykorupcji
prowadzonym przez Centralne Biuro Antykorupcyjne! Ministerstwo Obrony Narodowej - w Polsce

Rolę i miejsce sił zbrojnych określa Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Idee ogólne, prawa i powinności obywatelskie związane z obronnością umiejscowione są w poszczególnych rozdziałach jako istotne elementy ustroju, funkcjonowania władz publicznych oraz prawnej i finansowej struktury państwa.

W art. 26 Konstytucji RP stwierdza się, że:

"1. Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej służą ochronie niepodległości państwa i niepodzielności jego terytorium oraz zapewnieniu bezpieczeństwa i nienaruszalności jego granic.

2. Siły Zbrojne zachowują neutralność w sprawach politycznych oraz podlegają cywilnej i demokratycznej kontroli".

Zwierzchnikiem armii jest prezydent. Zgodnie z Konstytucją podstawowe kompetencje wykonawcze związane z kierowaniem strukturami obronności znajdują się w gestii Rady Ministrów i ministra obrony narodowej, który z całym rządem ponosi odpowiedzialność przed parlamentem. Parlament ma pełną kontrolę nad finansami wojska, objętymi budżetem państwa.

Ministerstwo Obrony Narodowej realizuje kompleksowy program antykorupcyjny. Wynika on z faktu budowania przejrzystości w sektorze obronnym, zapobiegając tym samym złej alokacji środków, obniżeniu jakości posiadanego uzbrojenia czy sprzętu wojskowego i ograniczeniu zdolności operacyjnych państw członkowskich NATO. Realizacją programu antykorupcyjnego w MON zajmuje się Biuro ds. Procedur Antykorupcyjnych.

Do zakresu zadań Biura należy w szczególności:

• identyfikacja istniejących zagrożeń i mechanizmów korupcyjnych, we współpracy z komórkami organizacyjnymi i jednostkami organizacyjnymi; 
• analiza zidentyfikowanych mechanizmów korupcyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem uwarunkowań strukturalnych, luk w istniejących procedurach lub braku odpowiednich procedur; 
• wypracowywanie rozwiązań w zakresie zapobiegania i zwalczania zjawisk korupcyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem projektów systemów i procedur anty korupcyjnych oraz opracowywanie projektów polityki przejrzystości w resorcie;
• monitorowanie wdrażania zatwierdzonych procedur i rozwiązań; 
• przeprowadzanie oraz organizowanie szkoleń w zakresie przejrzystości procedur i rozwiązań systemowych; 
• opiniowanie i konsultowanie, na potrzeby Ministra lub na wniosek komórek organizacyjnych i jednostek organizacyjnych, spraw lub projektowanych rozwiązań z punktu widzenia przejrzystości, gospodarności i zapobiegania patologiom korupcyjnym;
• opiniowanie, na zlecenie Ministra lub w ramach procesu uzgodnień resortowych i międzyresortowych, projektów aktów prawnych pod kątem przejrzystości i możliwych zagrożeń korupcyjnych; 8) prowadzenie nadzoru nad zakupami dokonywanymi na rzecz resortu.

W celu zapewnienia sprawnej i skutecznej współpracy w zakresie przeciwdziałania i zwalczania przestępczości korupcyjnej w styczniu 2007 roku Komendant Główny Żandarmerii Wojskowej oraz Szef Centralnego Biura Antykorupcyjnego podpisali porozumienie o współpracy. Ma ona opierać się na wymianie pozyskanych informacji o przygotowywaniu, usiłowaniu i dokonywaniu przestępstw, prowadzeniu czynności w ramach wspólnie powoływanych grup operacyjno-procesowych, wzajemnym udzielaniu pomocy, zarówno w dziedzinie pracy operacyjno-rozpoznawczej, jak i dochodzeniowo-śledczej. Ponadto podpisane porozumienie inicjuje wspólną realizację czynności analitycznych oraz związanych z weryfikacją oświadczeń majątkowych. Podpisane porozumienie umożliwia również wzajemne wykorzystanie pomieszczeń służbowych, sprzętu oraz środków transportowych. Uregulowana została także kwestia prowadzenia wspólnych szkoleń oraz wzajemnego korzystania z bazy dydaktycznej, jak również kadry instruktorskiej, co przyczyni się do podniesienia poziomu merytorycznego funkcjonariuszy obu formacji.

W październiku 2013 roku minister obrony narodowej i Szef Centralnego Biura Antykorupcyjnego podpisali porozumienie o współpracy pomiędzy MON i CBA (pdf 1.09 MB). Podpisane porozumienie formalnie reguluje trwającą od dwóch lat współpracę MON z CBA w zakresie ochrony antykorupcyjnej w resorcie obrony oraz wzmocni i ułatwi zasady dalszego współdziałania obu instytucji. Głównym celem porozumienia jest zacieśnienie współpracy w zakresie przeciwdziałania zjawiskom korupcyjnym w sferze związanej z obronnością państwa, prewencji oraz wdrażania coraz skuteczniejszych mechanizmów antykorupcyjnych.

Porozumienie ma przede wszystkim zapewnić ochronę antykorupcyjną dla przetargów wieloletniego programu „Priorytetowe zadania modernizacji technicznej Sił Zbrojnych RP w ramach programów operacyjnych”, przyjętego 17 września 2013 roku przez Radę Ministrów. Ponadto porozumienie zakłada możliwość konsultacji MON z CBA, w celu dokonania wyboru najskuteczniejszych środków prewencji antykorupcyjnej. Umowa reguluje także zasady współdziałania w zakresie realizacji zadań edukacyjno-szkoleniowych oraz kontrolnych. Podpisane porozumienie przewiduje także m.in. wymianę informacji, materiałów i analiz dotyczących szeroko rozumianych zagrożeń korupcyjnych oraz wspólne sporządzanie takich opracowań.

Za koordynację współpracy ze strony MON odpowiadać będzie dyrektor Biura do Spraw Procedur Antykorupcyjnych, a ze strony CBA - dyrektor Departamentu Analiz.


Ministerstwo Obrony Narodowej

Komenda Główna Żandarmerii Wojskowej

Żandarmeria Wojskowa jest wyodrębnioną i wyspecjalizowaną służbą Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej działającą na podstawie ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organacporządkowych.

Zadania Żandarmerii Wojskowej precyzuje artykuł 4 Ustawy:

• zapewnienie przestrzegania dyscypliny wojskowej;
• ochranianie porządku publicznego na terenach i obiektach jednostek wojskowych oraz w miejscach publicznych;
• ochranianie życia i zdrowia ludzi oraz mienia wojskowego przed zamachami naruszającymi te dobra;
• wykrywanie przestępstw i wykroczeń, w tym skarbowych, popełnionych przez osoby, w stosunku do których Żandarmeria Wojskowa jest właściwa, ujawnianie i ściganie ich sprawców oraz ujawnianie i zabezpieczanie dowodów tych przestępstw i wykroczeń;
• dokonywanie analizy oświadczeń o stanie majątkowym żołnierzy zawodowych i przedstawianie Ministrowi Obrony Narodowej wniosków w tym względzie;
• zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń przez osoby w stosunku do których jest właściwa Żandarmeria Wojskowa oraz innym zjawiskom patologicznym, a w szczególności alkoholizmowi i narkomanii w Siłach Zbrojnych;
• współdziałanie z polskimi i zagranicznymi organami i służbami właściwymi w sprawach bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz policjami wojskowymi;
• zwalczanie klęsk żywiołowych, nadzwyczajnych zagrożeń środowiska i likwidowanie ich skutków oraz czynne uczestniczenie w akcjach poszukiwawczych, ratowniczych i humanitarnych, mających na celu ochronę życia i zdrowia oraz mienia;
• wykonywanie innych zadań określonych w odrębnych przepisach.

Służba Kontrwywiadu Wojskowego

SKW to służba specjalna, której zadaniem jest ochrona przed zagrożeniami wewnętrznymi dla obronności Państwa, bezpieczeństwa i zdolności bojowej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz innych jednostek organizacyjnych podległych lub nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej. SKW jest urzędem administracji rządowej, podległym Ministrowi Obrony Narodowej. SKW utworzono z dniem 1 października 2006 r. na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego i Służbie Wywiadu Wojskowego.

Służba Kontrwywiadu Wojskowego rozpoznaje, zapobiega oraz wykrywa popełniane przez żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową, funkcjonariuszy SKW i SWW oraz pracowników SZ RP i innych jednostek organizacyjnych MON, przestępstwa:

• przeciwko pokojowi, ludzkości oraz przestępstwa wojenne;
• szpiegostwa przeciwko RP oraz przeciwko państwom obcym, które zapewniają wzajemność;
• zamachu lub sabotażu wobec SZ RP;
• określone w art. 228-230 Kodeksu karnego (korupcja), jeżeli mogą one zagrażać bezpieczeństwu lub zdolności bojowej SZ RP lub innych jednostek organizacyjnych MON;
• przeciwko ochronie informacji określone w rozdziale XXXIII Kodeksu karnego, jeżeli mogą one zagrażać bezpieczeństwu lub zdolności bojowej SZ RP lub innych jednostek organizacyjnych MON, a także takie czyny skierowane przeciwko państwom obcym, które zapewniają wzajemność;
• nielegalnego obrotu z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa;
• związane z terroryzmem;
• inne godzące w bezpieczeństwo potencjału obronnego państwa, SZ RP oraz jednostek organizacyjnych MON, a także państw, które zapewniają wzajemność.