Antykorupcja Witamy na edukacyjnym portalu o antykorupcji
prowadzonym przez Centralne Biuro Antykorupcyjne! Feler Rockefellera - Aktualności

Rockefeller zaczął swój biznes w przemyśle naftowym, będąc księgowym w Cleveland  wstanie Ohio, by w ciągu siedmiu lat kontrolować tę gałąź amerykańskiej gospodarki. Wśród taktyk, których używał, było przekupywanie pracowników konkurencyjnych firm, by dla niego szpiegowali. Była to bardzo skuteczna metoda, dzięki niej Rockefeller wiedział z wyprzedzeniem o planowanych inwestycjach i umowach zawieranych przez inne firmy z branży.

Jego firma, Standard Oil, miała własne służby specjalne i rozwinięty system wywiadowczy. Rockefeller zdawał sobie sprawę, że nawet mała informacja może mieć ogromne znaczenie, dlatego inwestował w informatorów, przy czym z ust potentata można było usłyszeć tylko – „Bez komentarzy”.

Nie jest tajemnicą, że wielokrotnie przekupywał członków Kongresu, co pomagało mu pozbyć się konkurencji. Według niektórych, takich prób było nazbyt wiele, by uznać je za sytuacje wyjątkowe. Ofiarą tych działań padła m.in. Tidewater Pipe Line Company z Pennsylwanii. Kiedy zwykła taktyka zawiodła, Standard Oil kupił prawa wyłączności na budowę rurociągów na terenach stanów, w których planował to zrobić Tidewater. Lobbing Rockefellera wśród polityków miał na celu utrzymanie systemu, który pozwalał na przyznanie przez państwo wyłącznego prawa do prowadzenia tego rodzaju inwestycji firmie, której był właścicielem. Aby to osiągnąć, Rockefeller nie zawahał się przekupić legislatorów, wynajął także prawników, którzy – udając farmerów i posiadaczy ziemskich – przeciwstawili się wprowadzeniu ustawy zabraniającej praktyk monopolistycznych.

22 stycznia 1880 r. Komisja Hepburna* miała już gotowy raport dotyczący praktyk stosowanych przez Rockefellera. Przedstawiciele Standard Oil nigdy nie wypowiedzieli się na ten temat. Nie stawiali się również na przesłuchania przed Komisją, niezmiennie kwestionując jej legalność. Wnioski Komisji zawarły się w stwierdzeniu, że Standard Oil naruszył „sprawiedliwość społeczną poprzez swoją monopolistyczna politykę przy zawieraniu kontraktów na budowę dróg kolejowych”.

Rockefeller skutecznie unikał oskarżeń do czasu, kiedy prezydentem został Theodore Roosevelt, który powołał biuro zwalczania praktyk monopolistycznych. W 1903 r. prezydent poinformował opinię publiczną, że Rockefeller wykorzystał swoje znajomości w Kongresie, by skutecznie sprzeciwić się Ustawie Elkinsa (Elkins Act), która zaostrzała kary za stosowanie praktyk monopolistycznych. W 1904 r. Ida Tarbell wydała, cieszącą się ogromną popularnością, „Historię Standard Oil", która naruszyła zaufanie do Rockefellera i jego firmy. Kolejnym ciosem było uchwalenie Ustawy Hepburna (1906 r.), która dała Komisji Handlu Międzystanowego prawo do ustalania cen, a na producentach wymuszała prowadzenie odpowiedniej księgowości.

15 maja 1911 r., decyzją Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych Standard Oil miało zostać podzielone na 37 mniejszych firm, podlegających pod Sherman Antitrust Act z 1890 r. Miało to rozbić monopol firmy, która do tej pory skutecznie ustalała ceny na rynku przewozów kolejowych. Dochodzenie wykazało, że Standard Oil obniżało ceny do tego stopnia, że nie pozwalało funkcjonować innym firmom, a kiedy te plajtowały, kupował je Rockefeller. Na mocy wyroku sądu wyodrębniły się takie giganty jak Exxon, Mobil, Chevron, Amoco, Arco, Conoco, Sohio czy Marathon Oil. Po decyzji Sądu Najwyższego Rockefeller zrezygnował ze stania na czele Standard Oil, nigdy nie ujawniając, co naprawdę sądzi o werdykcie. Odszedł od prowadzenia interesów i zajął się działalnością filantropijną, zakładając fundacje, które zajmowały się gromadzeniem i rozdzielaniem środków pieniężnych.

Kontrolując niemal 90 procent amerykańskiego rynku, Rockefeller był pierwszy miliarderem Ameryki, najbogatszym człowiekiem na świecie. Fakt ten pozwolił mu, w czasie kryzysu, na dokończenie inwestycji – Rockefeller Center w Nowym Jorku. Wbrew powszechnemu mniemaniu, to Rockefeller junior nadzorował projekt. Aby uniknąć porażki i wynająć milion metrów kwadratowych powierzchni biurowej, zastosował on taktykę swojego ojca –przekupywał najemców, by ci wypowiadali umowy dotychczasowym właścicielom. Dzięki temu, podobnie jak ojciec, pozbył się konkurencji. W 1934 r. wiodącym tematem jednego z wydań „The New York Times” były metody stosowane przez Rockefellerów, które określano słowami: nadużycia, manipulacje, monopol.

Wybudowana w Nowym Jorku inwestycja jest przykładem zmiany wizerunku Rockefellera – wcześniej symbolu zachłanności, następnie – świadomego obywatelstwa. Zespół budynków, który rodzina Rockefellerów sprzedała w 1989 r. za 846 mln dolarów, pozostaje do dziś symbolem ich bogactwa.

*Pod koniec 1878 r. Izba Handlowa Nowego Jorku (Chamber of Commerce of New York City), zażądała od ustawodawców wszczęcia dochodzenia w sprawie kolei w NY. Śledztwo rozpoczęło się na początku 1879 r., a jego wyniki były porażające. Oświadczenia przyjęte przez Komisję Hepburna nigdy nie zostały opublikowane w dokumentach Zgromadzenia. Wydrukowano jedynie 300 kopii raportu.

Źródła: businessweek.com; bilderberg.org; salempress.com; eh.net; historicaltextarchive.com; economicexpert.com; history.rochester.edu

Opublikowano w dniu 3.03.2020 r.

przez Wydział Informacji i Edukacji Antykorupcyjnej GSz CBA