Antykorupcja Witamy na edukacyjnym portalu o antykorupcji
prowadzonym przez Centralne Biuro Antykorupcyjne! 14. Światowe Badanie Nadużyć Gospodarczych - Aktualności -

Walka z korupcją stała się globalnym priorytetem, realizowanym zarówno przez rządy, jak i organizacje międzynarodowe. Badanie pokazuje, że inicjatywy podejmowane na rzecz walki z nadużyciami i korupcją spotykają się z dużym poparciem.

Zgromadzone dane dowodzą, że korupcja wciąż postrzegana jest jako powszechna. Od ostatniego badania zwiększeniu uległo także poczucie nasilenia korupcji na rynkach rozwiniętych.

Wśród ankietowanych osób 39% było zdania, że praktyki korupcyjne są zjawiskiem powszechnym w ich krajach (od czasu ostatniego badania nie odnotowano poprawy w tym zakresie). 21% uznało, że tego typu praktyki są powszechne na rynkach rozwiniętych (podczas ostatniego badania taki pogląd wyraziło 17% ankietowanych).

Korupcja wciąż pozostaje wyzwaniem. Na rynkach rozwijających się panuje przekonanie, że osoby odpowiedzialne za korupcję pozostają bezkarne. O nieskuteczności działania regulatorów i organów ścigania wyraziło pogląd 70% badanych w Brazylii i po 56% badanych w Afryce oraz Europie Wschodniej.

Alarmujące są dane dotyczące tolerancji oraz tendencji do usprawiedliwiania nadużyć i działań nieetycznych. Badanie pokazało, że niemal połowa badanych byłaby skłonna usprawiedliwić zachowania nieetyczne, jeżeli pozwoliłyby one zrealizować przyjęte cele finansowe. 16% pracowników działów finansowych byłoby skłonnych wręczyć łapówkę, aby nawiązać lub podtrzymać relacje biznesowe, a 7% pracowników takich działów byłoby skłonnych zniekształcić wyniki finansowe. Przyzwolenie dla tego typu zachowań naraża spółki na ciągłe ryzyko działania niezgodnego z prawem, a w konsekwencji podjęcia wobec nich kroków prawnych.

Jednocześnie wysokie jest poparcie dla ścigania poszczególnych osób. Aż 83% badanych zgodziło się ze stwierdzeniem, że wnoszenie oskarżeń przeciwko menadżerom przyczyni się do ograniczenia przypadków nadużyć i korupcji wśród kierownictwa firm.

Kluczowe wnioski płynące z raportu dla Polski wskazują, że korupcja w naszym kraju to nadal poważny problem. Pogląd o powszechności tego zjawiska w polskim biznesie podziela co trzeci respondent (34%). Jak wynika z raportu, to mniej niż w innych krajach naszego regionu (46%), ale wciąż o wiele więcej niż w krajach rozwiniętych (21%).

Jedynie 12% badanych  reprezentujących polskie firmy uważa walkę regulatorów i organów ścigania z korupcją za skuteczną, a 34% jest zdania, że korupcja jest szeroko rozpowszechniona w biznesie. 9 na 10 polskich firm zdaje sobie sprawę z wagi identyfikacji beneficjentów rzeczywistych, czyli faktycznych właścicieli podmiotów, z którymi współpracują, co wskazuje na wzrost znaczenia przejrzystości.

Według wskazań ankietowanych jednymi z czynników powstrzymujących przed zgłaszaniem nadużyć jest lojalność wobec pracodawcy (20%) i lojalność wobec współpracowników (18%). Zaś 30% badanych była skłonna usprawiedliwić zachowania nieetyczne, jeśli prowadziłyby one do realizacji celów finansowych.

Zdaniem Mariusza Witalisa – Partnera w Dziale Zarządzania Ryzykiem Nadużyć EY, niższe dane dla Polski w zakresie prezentowania poglądu o powszechności występowania korupcji nie oznaczają mniejszej skali zjawiska. Są raczej rezultatem ciągle obecnego kulturowego przyzwolenia i jednocześnie braku piętnowania działań wątpliwych etycznie.

Jak pokazują wyniki badania, niezrozumienie i tolerancja dla zachowań nieetycznych pozostają na wysokim poziomie. Mimo świadomości powszechności korupcji i nadużyć w kraju, wielu respondentów uważa, że ten problem ich nie dotyczy.

Istotne jest by firmy wdrażały programy zarządzania zgodnością (compliance) m.in. z przepisami antykorupcyjnymi, przeprowadzały właściwe procedury weryfikacyjne (due diligence) wobec kontrahentów, a także dbały o sytuację sygnalistów i zachęcały do zgłaszania nieprawidłowości.

Firmy powinny dążyć do realizacji działań na rzecz minimalizowania ryzyka nadużyć i korupcji, ich szybkiej identyfikacji i ograniczania ich możliwych skutków. W szczególności powinny:

• zapewnić odpowiednie zasoby jednostkom organizacyjnym realizującym zadania z zakresu compliance,
• ustanowić przejrzyste kanały zgłaszania nieprawidłowości i polityki zachęcające do informowania o nieprawidłowościach,
• przeprowadzać regularne oceny ryzyka nadużyć,
• opracować plan reagowania na wypadek naruszenia bezpieczeństwa informatycznego,
• prowadzić antykorupcyjne procedury weryfikacyjne wobec kontrahentów,
• wdrożyć kompleksowy program zarządzania zgodnością i przeciwdziałania korupcji.

Raport oparto na rozmowach przeprowadzonych z grupą 2825 menedżerów reprezentujących największe firmy z 62 państw oraz regionów. W Polsce przeprowadzono 50 rozmów. Badanie odbyło się pomiędzy październikiem 2015 roku a styczniem 2016 roku.

Treść raportu (w języku angielskim) dostępna jest na stronie EY, pod adresem blog.ey.pl.

Źródła: www.ey.com, blog.ey.pl; Firmowe nadużycia – indywidualne konsekwencje. Uczciwość kadry kierowniczej w centrum uwagi regulatorów i organów ścigania. 14. Światowe Badanie Nadużyć Gospodarczych, EY, 2016.

Opublikowano w dniu 22.12.2016 r.

przez Wydział Informacji i Edukacji Antykorupcyjnej GSz CBA