Bank Światowy
Bank Światowy (World Bank) jest instytucją zapewniającą finansową i techniczną pomoc krajom rozwijającym się. Nie jest on jednak bankiem w potocznym znaczeniu, a organizmem złożonym z Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju (International Bank for Reconstruction and Development -IBRD) oraz Międzynarodowego Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju (International Development Association - IDA).
Organizacja
Udziałowcami Banku jest 185 państw członkowskich. Kraje stowarzyszone są reprezentowane przez Radę Nadzorczą (Board of Governors), która jest najwyższym ciałem ustawodawczym Banku. W praktyce, członkami Rady są ministrowie finansów, bądź rozwoju państw członkowskich. Rada zbiera się na dorocznych spotkaniach Rad Nadzorczych Grupy Banku Światowego i Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Członkowie Rady Nadzorczej przekazują szczegółowe wytyczne 24 dyrektorom wykonawczym (executive directors), którzy pracują w siedzibie Banku w Waszyngtonie.
Spośród 20 dyrektorów wykonawczych - pięciu największych udziałowców Banku Światowego (Francja, Niemcy, Japonia, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone) wybierają po jednym dyrektorze, a kolejnych 19 jest wybieranych przez pozostałe 180 państw.
Prezydentem Banku Światowego jest Robert B. Zoellick, który przewodniczy spotkaniom zarządów i jest odpowiedzialny za ogólne administrowanie instytucją. Zgodnie z tradycją, prezydentem zostaje Amerykanin mianowany przez Stany Zjednoczone, jako głównego udziałowca Banku. Prezydent jest zatwierdzany przez Radę Nadzorczą na 5-letnią kadencję z możliwością ponownego ubiegania się o to stanowisko.
Dyrektorzy wykonawczy składają się na Zarząd Banku Światowego, który zbiera się co najmniej dwa razy w roku nadzorując interesy Banku, włączając w to zatwierdzanie pożyczek i gwarancji, analizę nowej polityki, budżetu administracyjnego, krajowych strategii pomocy i inne decyzje finansowe.
W połączeniu z Międzynarodowym Bankiem Odbudowy i Rozwoju (IBRD), Międzynarodowym Stowarzyszeniem na rzecz Rozwoju (IDA), trzy inne instytucje: Międzynarodowa Korporacja Finansowa (IFC), Wielostronna Agencja Gwarancji Inwestycyjnych (MIGA) i Międzynarodowe Centrum Rozstrzygania Sporów Inwestycyjnych (ICSID) tworzą Grupę Banku Światowego - World Bank Group.
Bank Światowy zatrudnia około 10 tysięcy specjalistów z niemal każdego kraju na świecie, pracujących w siedzibie Banku w Waszyngtonie, bądź w jednym ze 100 biur krajowych. Prawie 3000 ekonomistów, analityków, inżynierów i.in pracuje w biurach krajów rozwijających się. Pracami kieruje prezydent za pomocą kadry zarządzającej i kierowniczej oraz prezydentów odpowiedzialnych za poszczególne regiony, sektory, sieci i funkcje. Vice-prezydenci są głównymi menadżerami Banku .
Założenia
Bank Światowy zajmuje się wspieraniem długofalowego wzrostu gospodarczego i zmniejszaniem ubóstwa w krajach rozwijających się. Pomoc ta jest realizowana poprzez dotacje, niskooprocentowane lub nieoprocentowane pożyczki, a także pomoc techniczną, które to instrumenty są wykorzystywane w walce z ubóstwem, wspierają rozwój edukacji, ochronę środowiska, rozbudowę infrastruktury czy ochronę zdrowia.
Wspólną misją IBRD i IDA jest zapewnienie niskooprocentowanych kredytów i dotacji dla najbardziej potrzebujących krajów członkowskich, a po otrzymaniu gwarancji rządowych, pomoc taka jest udzielana również przedsiębiorstwom publicznym. Fundusze udzielane przez Bank Światowy pochodzą ze składek państw członkowskich, spłaty zaciągniętych wcześniej pożyczek oraz z emisji obligacji na światowych rynkach kapitałowych.
Bank Światowy współpracuje z instytucjami międzynarodowymi i darczyńcami, sektorem prywatnym, przedstawicielami społeczeństwa, wyspecjalizowanymi organizacjami, w tym również akademickimi, a działalność ta rozwijana jest na szczeblu lokalnym i międzynarodowym.
Praca Banku opiera się na Milenijnych Celach Rozwoju (Millennium Development Goals), które zakładają eliminację ubóstwa i kontynuację rozwoju. Misja ta opiera się na wspieraniu krajów rozwijających się w:
- stabilizacji rządów i edukacji urzędników,
- wprowadzaniu systemu prawnego wspierającego biznes, chroniącego prawo własności i prawa człowieka, a także gwarantującego dotrzymywanie kontraktów,
- rozwoju rynku finansowego,
- zwalczaniu korupcji.
Istnieje ponad 63 tysiące sponsorowanych projektów rozwoju na świecie. Każdy z nich ma określone procedury i wymagania gwarantujące, że pomoc dotrze do najbardziej potrzebujących.
Historia
Powołanie Banku Światowego było spowodowane potrzebą odbudowania powojennej Europy ze zniszczeń wojennych a jego formalne powstanie wynikało z postanowień Konferencji Finansowej i Monetarnej Narodów Zjednoczonych odbywającej się w Bretton Woods (New Hapshire, USA) w czerwcu 1944 roku. Spotkali się na niej przedstawiciele 44 państw, w tym Polski. Efektem Konferencji było podpisanie przez 28 państw w roku 1945 Porozumień Walutowych (Monetarny Agreements.) Dokument ten był podstawą powołania Międzynarodowego Funduszu Walutowego (IMF) i Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju (IBRD).
W 1947 roku Bank udzielił pierwszej pożyczki w wysokości 250 milionów dolarów na odbudowę zniszczeń wojennych we Francji. W latach osiemdziesiątych Bank przeszedł transformację spowodowaną makroekonomiczną sytuacją na rynku pożyczek. Pod koniec dekady jego działalność zdominowały sprawy socjalne i ochrony środowiska. By zapewnić jakość operacji przeprowadzanych przez Bank Światowy stworzono Panel Inspekcji (Inspection Panel) zajmujący się rozpatrywaniem roszczeń względem Banku.
Wybrane instytucje partnerskie
Konsultacyjna Grupa Międzynarodowych Badań Rolnych - Consultative Group for International Agricultural Research (CGIAR) - od ponad 30 lat wspomaga badania mające na celu podnoszenie plonów w krajach rozwijających się.
Konsultacyjna Grupa Wspierania Najbiedniejszych - Consultative Group to Assist the Poorest (CGAP) - grupa składająca się z 28 państwowych i prywatnych agencji propagujących i wspierających programy finansowe przeznaczone dla małych zbiorowości.
Inicjatywa na rzecz Reformy i Wzmocnienia Sektora Finansowego - Financial Sektor Reform and Strengtening Initiatives (FIRST) - zapewnia praktyczną pomoc krajom rozwijającym się w zakresie wzmacniania instrumentów finansowych i adaptacji międzynarodowych standardów finansowych.
Edukacja Dla Wszystkich - Education for All (EFA) - program pod auspicjami UNESCO wspierający dostęp do edukacji ludzi w każdej społeczności.
Siedzibą Banku Światowego jest Waszyngton.