TIMOR WSCHODNI - Komisaun Anti Korupsaun
Komisaun Anti Korupsaun (KAK) – Komisja Antykorupcyjna została utworzona w sierpniu 2009 r. w niemal jednomyślnym głosowaniu. KAK przejęła wszystkie sprawy korupcyjne, które dotychczas podlegały jurysdykcji Ombudsmana (Provedor for Human Rights and Justice – PDHJ). KAK ma w założeniu sprawować wiodącą rolę w edukacji, prewencji i wykrywaniu korupcji.
Rok 2008 został ogłoszony „Rokiem Reform Administracyjnych”, co dało początek wielu działaniom legislacyjnym, w tym ratyfikacji Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko Korupcji, utworzeniu Komisji Służby Cywilnej i Komisji Antykorupcyjnej, która stała się potężną siłą w walce z korupcją.
KAK ma pełnić rolę niezależnej, wyspecjalizowanej policji kryminalnej. Przyznane jej uprawnienia obejmują: stosowanie aresztu, dokonywanie przesłuchań, konfiskaty mienia i wykorzystanie technik operacyjnych, w tym stosowania obserwacji i podsłuchów, zamrażania rachunków bankowych oraz wydawania zakazu korzystania z posiadanego mienia. Rozszerzone w stosunku do Ombudsmana i Inspektora Generalnego kompetencje śledcze wymagają zatwierdzenia przez sąd. Uprawnienia te nie obejmują jednak wnoszenia aktów oskarżenia. KAK przekazuje wykryte sprawy korupcyjne do Biura Prokuratora Generalnego.
Komisja posiada przewodniczącego (komisarza), dwóch zastępców przewodniczącego i 4 dyrektorów regionalnych. Przewodniczący Komisji Antykorupcyjnej jest powoływany przez prezydenta na wniosek rządu. Może nim zostać sędzia, prokurator, prawnik, funkcjonariusz policji lub oficer śledczy. Przewodniczący Komisji wybiera swoich zastępców. Ponieważ jest to nowo utworzona Komisja, początkowy zakres działań był oparty na możliwościach kadry, która systematycznie przechodzi szkolenia w zakresie wykrywania przestępstw finansowych, prania pieniędzy, analizy finansowej, prowadzenia kampanii edukacyjnych. Komisja może też korzystać z pomocy jej odpowiedników z Makao, Malezji i Indonezji.
Źródło: Corruption Assessment:Timor-Leste, 19.05.2009, United StatesAgency for International Development (http://pdf.usaid.gov/pdf_docs/PNADQ697.pdf); http://www.laohamutuk.org