Inspektor Generalny w CIA
Nadanie statutu IG w ramach CIA nastąpiło na mocy sekcji 50 U.S.C. § 403q skodyfikowanego prawa federalnego Stanów Zjednoczonych i służyło dwóm celom: zapewnieniu niezależności i skuteczności Biura Inspektora Generalnego (Office of Inspektor General - OIG) w realizowaniu działań kontrolnych i śledczych oraz informowaniu Dyrektora CIA (DCIA) i komisji ds. służb specjalnych (intelligence committees) o problemach w ramach CIA, a także wdrażanie działań naprawczych.
IG zatrudnia specjalistów, w tym radcę prawnego, który jest niezależny od Biura Głównego Radcy Prawnego (Office of General Counsel -OGC). Samo Biuro Głównego Radcy Prawnego zapewnia pomoc prawną dla Biura Inspektora Generalnego w pełnym zakresie działań Biura, w tym inspekcji, śledztw i audytu. OGC jest odpowiedzialne za przestrzeganie przez OIG ustaw o swobodzie dostępu do informacji (Freedom of Information Act - FOIA) i ochronie prywatności (Privacy Act – PA).
Każdy protokół kontroli, śledztwa, inspekcji przeprowadzonej przez Inspektora Generalnego CIA, bez względu na ich formę i zakres przed opublikowaniem jest weryfikowany i zatwierdzany przez Biuro Głównego Radcy Prawnego.
Główny Radca Prawny jest naczelnym prawnikiem w CIA i doradcą Dyrektora CIA. Główny Radca Prawny jest nominowany przez Prezydenta, a jego kandydaturę zatwierdza Senat. Biuro Głównego Radcy Prawnego jest niezależną komórką CIA i zapewnia obsługę prawną dla Agencji i Dyrektora CIA.
OGC prowadzi kontrolę nad wypełnianiem przez Inspektora Generalnego zapisów Ustawy o Swobodzie Dostępu do Informacji (Freedom of Information Act – FOIA) i Ustawy o Ochronie Prywatności (Privacy Act). OGC, jeśli to konieczne, redaguje materiały przygotowane przez OIG przeznaczone do publikacji i rozpowszechnienia (A. John Radsan).
Członkowie Biura Głównego Doradcy składają raporty bezpośrednio lub przez wyższych rangą radców prawnych z Biura Głównego Radcy Prawnego.
Podobnie jak Główny Radca Prawny, Inspektor Generalny CIA jest nominowany przez Prezydenta i zatwierdzany przez Senat. Mianowanie i zatwierdzanie kandydata na stanowisko IG jest dokonywane w zgodzie ze standardami bezpieczeństwa Agencji; kandydat na IG musi też posiadać wcześniejsze doświadczenie w służbach specjalnych. W dodatku Prezydent i Senat mogą wymagać od kandydata dodatkowych umiejętności w dziedzinie finansów, prawa i in.
W przypadku, kiedy Dyrektor CIA ze względów bezpieczeństwa blokuje działania IG, DCIA musi w terminie 7 dni złożyć wyjaśnienia komisji ds. służb specjalnych, jak i samemu Inspektorowi Generalnemu.
Inspektor Generalny, mimo że mianowany i odwoływany przez Prezydenta, zgodnie z paragrafem 403q składa raporty DCIA i podlega jego nadzorowi. IG CIA z zasady nie składa raportów osobom i podmiotom niż DCIA, który także może mieć swój wkład w raporty Inspektora Generalnego.
Jeśli IG wykryje w strukturach CIA poważne lub rażące nieprawidłowości, nadużycia lub niedomagania związane z operacjami i programami CIA, jest on zobowiązany natychmiast złożyć raport Dyrektorowi CIA, który w ciągu siedmiu dni, wraz z naniesionymi przez siebie komentarzami musi dostarczyć raport komisji ds. służb specjalnych. Jeśli nieprawidłowości wiążą się z potencjalnym złamaniem federalnego prawa karnego, IG jest zobowiązany do przedłożenia raportu także Prokuratorowi Generalnemu. DCIA otrzymuje kopię tego raportu, ale w tym wypadku nie może opatrzyć go swoim komentarzem.1
Jedyną ze zmian powstałych po uregulowaniu pozycji IG w drodze ustawy jest konieczność składania tajnych półrocznych raportów Kongresowi. Nowe obowiązki IG, a tym samym większa wiedza Kongresu o działaniach CIA może doprowadzić do konfliktów między IG a wyższą kadrą CIA (Radsan, Check 2009).
Po ujawnieniu pewnej kategorii nieprawidłowości popełnionych przez wyższą kadrę CIA, IG składa raport Departamentowi Sprawiedliwości.
Pracownicy CIA, w przypadku zauważenia nieprawidłowości mogą złożyć doniesienie bezpośrednio Inspektorowi Generalnemu. W ciągu 14 dni IG sprawdza wiarygodność doniesień, składa raport Dyrektorowi CIA, który z kolei ma 7 dni na przedłożenie raportu komisji ds. służb specjalnych. Pracownicy CIA mogą wybrać drogę bezpośredniego informowania Kongresu, jednak nadal są zobowiązani do poinformowania IG i DCIA o swoim zamiarze.
W przypadku, kiedy IG nie ma swobody działania w strukturach CIA, może złożyć raport bezpośrednio komisji ds. służb specjalnych. Może to nastąpić, gdy w toku audytu, kontroli czy inspekcji IG nie może otrzymać ważnych dokumentów i, mimo że Kongres nie ma uprawnień do rozwiązania konfliktu, jego wiedza o wewnętrznych konfliktach sprzyja niezależności Biura Inspektora Generalnego. IG może pominąć informowanie DCIA także w sytuacji, kiedy nieprawidłowości dotyczą obecnego lub byłego wysokiego rangą pracownika CIA.
Kwalifikacje Inspektora Generalnego CIA są bardzo zbliżone do posiadanych przez inspektorów generalnych innych agencji rządowych.
Biuro Inspektora Generalnego dąży do pozyskiwania ludzi pracujących w służbach. W przeciwieństwie do Biura Głównego Radcy Prawnego, Biuro Inspektora Generalnego nie zatrudnia wybijających się prawników w ramach Legal Honors Program2. Polega natomiast na osobach z zewnątrz (lateral hires) np. z wydziałów prawa, aplikantach radcowskich i specjalistach z innych zawodów, co pozwala na świeżą, nieskrępowaną ocenę sytuacji.
W niezbędnym stopniu OIG zatrudnia specjalistów w dziedzinie rachunkowości i informatyki, analityków i oficerów, którzy odeszli z dawnych jednostek, by teraz czuwać nad właściwym wypełnianiem obowiązków przez swoich niedawnych kolegów.
Pracownicy Biura Inspektora Generalnego nie cieszą się sympatią w strukturach danej agencji, a w praktycznym ujęciu ich umiejscowienie jest najbliższe wydziałom wewnętrznym lokalnych departamentów policji (Radsan, Check 2009).
Biuro Głównego Radcy Prawnego jest odpowiedzialne za wychwycenie osób, które chcą wykorzystać ścieżkę prawniczą do pozyskania innych stanowisk w ramach CIA. Takie osoby nie są przyjmowane, ponieważ uzyskane w toku pracy informacje stwarzają niebezpieczeństwo dla bezpieczeństwa kraju.
Rząd federalny ma 69 stanowisk inspektora generalnego. W październiku2010 roku David B. Buckley został zaprzysiężony na Inspektora Generalnego w CIA, stanowisko, które przez kilkanaście miesięcy pozostawało nieobsadzone. Buckley oświadczył, że jego biuro jest otwarte na sugestie z zewnątrz, dotyczące poprawy jakości dochodzeń, a podczas jego kariery w biurach inspektora generalnego departamentów Obrony i Skarbu, bardzo poważnie podchodzono do krytyki w obszarze nadużyć. Zapowiedział też ścisłą współpracę z dyrektorem odpowiedzialnym za finanse instytucji.
CIA rekomenduje zapoznanie się z publikacją “Pozycja Inspektora Generalnego CIA na tle innych Inspektorów Generalnych powołanych z mocy ustawy "Inspector General in the CIA Compared to Other Statutory Inspectors General," CRS 89-679, z 21 grudnia 1989, dostępnej w Bibliotece Kongresu.
1Afsheen John Radsan , były prawnik w CIA, były prokurator w Departamencie Sprawiedliwości (1991-1997), asystent przy OCG CIA (2002-2004), obecnie profesor w William Mitchell College of Law w Saint Paul
23-letni program CIA dla wyróżniających się prawników pozwala niewielkiej liczbie wybitnie uzdolnionych i wyróżniających się absolwentów wydziałów prawa w zetknięciu się z ze stosowaniem prawa w zakresie bezpieczeństwa kraju
Źródła:
“ONE LANTERN IN THE DARKEST NIGHT—THE CIA’S INSPECTOR GENERAL”Lipiec, 2009r. Ryana M. Check partnera w Oppenheimer Wolff & Donnelly LLP w Minneapolis i A. John Radsan , były prawnik w CIA, były prokurator w Departamencie Sprawiedliwości (1991-1997), asystent przy OCG CIA (2002-2004), obecnie profesor w William Mitchell College of Law w Saint Paul,