Rule of Law Index 2010
W dniu 14 października 2010 roku opublikowany został raport Rule of Law Index 2010 (Indeks Praworządności), który dzięki zgromadzonym danym umożliwić ma odbiorcom (np. przedsiębiorcom, działaczom organizacji pozarządowych czy politykom) zorientowanie się w stopniu przestrzegania prawa w praktyce w objętych badaniem 35 krajach świata.
Badaniem objęta została również Polska, która na potrzeby raportu zaklasyfikowana geograficznie została do grupy państw Europy Wschodniej i Azji Centralnej, w której znalazła się obok Albanii, Bułgarii, Chorwacji oraz Turcji, zaś pod względem zamożności do grupy państw średnio-bardziej zamożnych (ang. upper middle), do której zaliczone zostały także Argentyna, Bułgaria, Chorwacja, Meksyk, RPA oraz Turcja.
Pomysłodawcą i twórcą indeksu jest amerykańska organizacja pozarządowa World Justice Project (WJP), która stawia sobie za cel wspieranie rządów prawa, jako służących rozwojowi szans i możliwości. Prace nad przygotowaniem metodologii badania, jak i samego raportu trwały 3 lata, zaś oddana do użytku publicznego jest 3 wersja dokumentu.
Na podstawie uzyskanych danych na potrzeby indeksu opracowano 10 wskaźników opisujących do jakiego stopnia rządy prawa mają przełożenie na codzienną praktykę. Wskaźniki te to odpowiednio:
- ograniczoność władzy rządu,
- brak korupcji,
- zrozumiałość, dostępność i stabilność przepisów prawa,
- porządek i bezpieczeństwo,
- prawa podstawowe,
- przejrzystość administracji,
- egzekwowanie przepisów,
- dostępność sądownictwa cywilnego,
- skuteczność wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych,
- pozasądowe środki dochodzenia praw.
Na każdy z wymienionych wyżej wskaźników składają się jego mniejsze składowe, których razem jest 49, a które opisują niezbędne elementy rządów prawa. Wskaźnik nr 2 – brak korupcji – bada 3 formy korupcji: łapownictwo, nadużywanie władzy oraz sprzeniewierzanie środków publicznych. Budują odpowiedzi ankietowanych na pytania odpowiednio o to czy urzędnicy państwowi przyjmują lub domagają się łapówek, czy urzędnicy państwowi nadużywają władzy oraz czy urzędnicy państwowi malwersują środki publiczne. Przy przeprowadzaniu badania pod uwagę brane są odpowiedzi dotyczące władzy wykonawczej ze służbami porządkowymi włącznie, jak i władzy ustawodawczej oraz sądowniczej.
Obecność korupcji w Polsce oszacowana została na 0,71 punktu w skali, w której 1 oznacza najlepszy możliwy wynik. Dało to krajowi 13 miejsce spośród sklasyfikowanej 35-tki. Biorąc pod uwagę klasyfikację geograficzną oraz zamożności, pozwoliło to uplasować się Polsce na czele obu tych grup. Najlepiej pod względem skali korupcji wśród badanych państw wypadła Szwecja, która osiągnęła wynik 0,96.
W opracowanie raportu zaangażowanych było 36 tysięcy osób, zarówno ekspertów, przedstawicieli ośrodków badania opinii publicznej, jak i wolontariuszy. Badanie w każdym z państw wykonane zostało we wrześniu 2009 roku w 3 głównych ośrodkach miejskich. Na zlecenie WJP przeprowadziły je miejscowe ośrodki badawcze. Na terenie Polski uczestniczyło w nim tysiąc mieszkańców Warszawy, Krakowa i Łodzi, a wykonawcą była agencja badawcza Synovate.
Rule of Law Index ma w zamyśle być badaniem dorocznym, dzięki czemu nie tylko będzie można określić mocne i słabe strony egzekucji obowiązujących praw w danych państwach, ale również, wraz z kolejnymi edycjami, pogłębić analizę o obserwację trendów zmian. Obecnie prowadzone są prace nad włączeniem do edycji z 2011 roku kolejnych 35 państw, natomiast w zamierzeniach w 2012 roku raport objąć ma 100 krajów na świecie.
