Opinia społeczna o korupcji w Polsce
W dniach 8-19 kwietnia 2010 roku Centrum Badania Opinii Społecznej przeprowadziło na reprezentatywnej próbie losowej dorosłych Polaków liczącej 1056 osób badanie „Opinia publiczna o korupcji i lobbingu w Polsce”.
Aktualnie korupcja jest dużym problem społecznym w opinii 87% respondentów, w tym dla 44% - bardzo dużym. Jest to wynik niższy od zeszłorocznego o 2 punkty procentowe, co wskazuje na to, iż od 2004 roku, kiedy korupcja była dużym problemem społecznym dla 95% badanych, utrzymuje się tendencja spadkowa.
Jak Pan(i) sądzi, czy korupcja w Polsce jest problemem dużym czy małym?
Źródło: CBOS, badanie przeprowadzone w dniach 8-19 kwietnia 2010, N=1056
*pominięto odpowiedzi "trudno powiedzieć"
Respondenci pytani byli także o to, które dziedziny życia są ich zdaniem najbardziej skorumpowane. Wśród najczęściej wskazywanych znalazła się polityka (60%) oraz służba zdrowia (58%). Na dalszych miejscach wymieniano urzędy gminne, powiatowe i wojewódzkie (31%), sądy i prokuraturę (29%), urzędy centralne i ministerstwa (26%), policję (15%), przedsiębiorstwa państwowe (13%), firmy prywatne (8%), banki (3%) oraz szkolnictwo wyższe (3%).
Po raz pierwszy uczestników badania pytano o korupcję w wojsku, co miało związek z nagłośnioną przez media sprawą przetargów wojskowych, jednak tylko 1% osób wskazał tę kategorię.
Co jakiś czas mówi się o korupcji w różnych dziedzinach naszego życia społecznego. W których z wymienionych dziedzin, Pana(i) zdaniem, korupcja występuje najczęściej?
Źródło: CBOS, badanie przeprowadzone w dniach 8-19 kwietnia 2010, N=1056
Przekonanie o tym, że to polityka jest najbardziej skorumpowaną sferą życia publicznego było najsilniejsze w 2004 roku, kiedy to osiągnęło 64% wskazań. W 2006 roku nastąpiła poprawa społecznej oceny polityków i tylko 35% badanych wskazywało tę dziedzinę, co najprawdopodobniej miało związek z wygraną wyborów parlamentarnych przez PIS, głoszący m.in. hasło walki z korupcją. Jednak od 2007 roku można zaobserwować stały wzrost liczby osób uważających polityków za najbardziej podatnych na korupcję.
Odsetek osób uważających, że służba zdrowia jest najbardziej skorumpowana już od 5 lat utrzymuje się na bardzo wysokim poziomie. Systematycznie poprawia się natomiast postrzeganie sądów, prokuratury oraz policji.
Nieco ponad połowa respondentów (55%) uważa, że problem korupcji jest równie częstym zjawiskiem na szczeblu lokalnym, jak i centralnym. 25% osób twierdzi, że korupcja występuje częściej na szczeblu centralnym, a 11 % że na lokalnym. Obraz wyłaniający się z tegorocznych badań, jest bardzo zbliżony do tego sprzed 15 lat.
{PODZIEL}
Gdzie, Pana(i) zdaniem, częściej zdarzają się przypadki wykorzystywania wysokich funkcji publicznych dla czerpania nieuzasadnionych korzyści - na szczeblu loklanym (gminnym, powiatowym) czy też na szczeblu centralnym (sejmu, rządu)?
Źródło: CBOS, badanie przeprowadzone w dniach 8-19 kwietnia 2010, N=1056
Jak wskazano wcześniej, polityka jest tą dziedziną życia, którą Polacy uważają za najbardziej skorumpowaną, dlatego w badaniu przeprowadzonym przez CBOS pojawiły się pytania o to, jakie są zdaniem respondentów najczęstsze przejawy korupcji w polityce.
84% badanych wskazało, że największym problemem jest obsadzanie stanowisk w urzędach, spółkach, bankach itp. krewnymi oraz znajomymi. Jest to wynik zbliżony do zeszłego roku kiedy wyniósł on 82%, ale niższy od roku 2004, kiedy opinię taką wyrażało 92% ankietowanych.
Jak Pan(i) sądzi, czy wśród wysokich urzędników państwowych i polityków częste czy rzadkie są takie zjawiska, jak obsadzanie krewnych, kolegów, znajomych na stanowiskach w urzędach, spółkach, bankach itp.?
Źródło: CBOS, badanie przeprowadzone w dniach 8-19 kwietnia 2010, N=1056
Innym aspektem, na który wskazało 73% respondentów, było załatwianie kontraktów dla rodziny oraz znajomych prowadzących działalność gospodarczą. Jest to jeden z najniższych wyników od roku 1997, kiedy uwzględniono to pytanie w badaniu. 13% uważa, że jest to zjawisko rzadkie, co z kolei jest wynikiem najwyższym od 1997 roku.
Jak Pan(i) sądzi, czy wśród urzędników państwowych i polityków częste są takie zjawiska jak załatwianie kontraktów, zamówień rządowych dla rodziny, kolegów, znajomych prowadzących firmy prywatne?
Źródło: CBOS, badanie przeprowadzone w dniach 8-19 kwietnia 2010, N=1056
{PODZIEL}
Blisko trzy czwarte badanych (73%) uznało, że politycy często biorą łapówki. Chociaż jest to ciągle wysoki wynik, to jednak w porównaniu do roku 2004 można zaobserwować tendencję spadkową.
Jak Pan(i) sądzi, czy wśród urzędników państwowych i polityków częste są takie zjawiska jak branie łapówek za załatwienie sprawy?
Źródło: CBOS, badanie przeprowadzone w dniach 8-19 kwietnia 2010, N=1056
Innym przejawem skorumpowania polityków było wykorzystywanie pieniędzy publicznych na potrzeby własnej partii. Problem ten został wskazany przez 69% badanych.
Jak Pan(i) sądzi, czy wśród urzędników państwowych i polityków częste są takie zjawiska jak wykorzystywanie pieniędzy publicznych na rzecz swojej partii?
Źródło: CBOS, badanie przeprowadzone w dniach 8-19 kwietnia 2010, N=1056
Od 2003 roku CBOS zapytał także o uleganie nieuczciwemu lobbingowi. Obecnie 72% badanych uważa, że politycy ulegają naciskom i jest to wynik niższy niż w latach ubiegłych.
Jak Pan(i) sądzi, czy wśród urzędników państwowych i polityków częste są takie zjawiska jak uleganie naciskom biznesu, firm, grup zawodowych lub społecznych przy załatwianiu kontraktów, zamówień rządowych w zamian za własne korzyści itp.?
Źródło: CBOS, badanie przeprowadzone w dniach 8-19 kwietnia 2010, N=1056
59% ankietowanych sądzi, że poprzez przekupstwa można wpływać na polityków oraz stanowienie prawa, przeciwnego zdania jest co piąty badany (20%). Są to wyniki zdecydowanie lepsze niż te z przełomu lat 2003/2004, gdzie w związku z tzw. aferą Rywina, około 70% badanych uważało, że ustawę można „kupić”.
Czy Pana(i) zdaniem, w Polsce przekupując parlamentarzystów lub innych polityków można spowodować uchwalenie ustawy, zmianę prawa czy też nie?
Źródło: CBOS, badanie przeprowadzone w dniach 8-19 kwietnia 2010, N=1056
Oceniając walkę z korupcją, prawie połowa ankietowanych (47%) uznała, że w ostatnim roku utrzymuje się ona mniej więcej na tym samym poziomie, 22% - że wzrosła, a 12 % - że zmalała.
Czy w ciągu ostatniego roku korupcja w Polsce:
Źródło: CBOS, badanie przeprowadzone w dniach 8-19 kwietnia 2010, N=1056
Chociaż ponad połowa Polaków (56%) uważa, że istnieje polityczna wola zwalczania korupcji, to znaczna część społeczeństwa (46%) negatywnie ocenia działania rządu Donalda Tuska w tej dziedzinie.
Jednym ze sposobów, w jaki rząd miał walczyć z korupcją było powołanie Julii Pitery na pełnomocnika ds. opracowania programu zapobiegania nieprawidłowościom w instytucjach publicznych. W 2008 roku 40% badanych darzyło ją zaufaniem. Aktualnie wskaźnik ten spadł do 25%, natomiast co piąty badany (21%) zadeklarował wobec niej nieufność.
W badaniu pojawiło się także pytanie o ocenę działalności Centralnego Biura Antykorupcyjnego. Najlepsze notowania CBA miało w początkach 2009 roku, kiedy było dobrze oceniane przez 41% badanych, a źle przez 29%. Pozytywnie wypowiedziało się na jej temat 29% badanych, negatywnie 30% - czyli o 9 punktów procentowych mniej niż w 2009 roku. Wzrosła natomiast iliczba osób, którym trudno jest określić swoje zdanie (41%).
Jak Pan(i) ocenił(a)by działalność CBA?
Źródło: CBOS, badanie przeprowadzone w dniach 8-19 kwietnia 2010, N=1056
*pominięto odpowiedzi "trudno powiedzieć"
