Zamówienia publiczne w raporcie TI
W opublikowanym w lipcu br. przez Transparency International (TI) dorocznym raporcie z działalności organizacji, stanowiącym sprawozdanie z działań i obszarów aktywności podejmowanej w 2010 roku przez poszczególne jej oddziały na całym świecie, jako jeden z podatnych na korupcję obszarów scharakteryzowany został sektor zamówień publicznych.
Wiele miliardów dolarów każdego roku na całym świecie przeznaczanych jest na projekty finansowane ze środków publicznych. Są to różnego rodzaju inwestycje, takie jak szkoły, szpitale, drogi, mosty, elektrownie, czy zapory wodne. Korupcja podnosi koszty usług, obniża ich jakość i ostatecznie niweczy społeczne zaufanie do władzy. Zaś ogromne środki przepływające przez zamówienia publiczne stwarzają doskonałą okazję dla korupcji. Przykładem nieprawidłowości jest przyznawanie kontraktów bez poszanowania zasad uczciwej konkurencji, bądź ulgowe traktowanie firm z uwagi na powiązania polityczne. Zdarza się także, że przedsiębiorcy manipulują składanymi ofertami i umawiają się w taki sposób, by każdy miał „swój kawałek tortu”. Jak piszą autorzy opracowania, według prowadzonych przez nich badań, korupcja może powodować wzrost wartości kontraktu nawet o 50 procent. Jak zauważają eksperci TI, tego typu praktyki w zamówieniach publicznych to nie tylko zmarnowane środki finansowe. Bywają sytuacje, że korupcja kosztuje ludzkie życie, bowiem przypadki zawalenia źle wykonanych budynków, czy podrobionych lekarstw zdarzały się w wielu krajach.
Zastanawiając się nad rozwiązaniem problemu, autorzy raportu piszą, że każdy, od pojedynczej jednostki w społeczeństwie, po urzędników państwowych wysokiego szczebla, może przyczynić się, by pieniądze podatników wydatkowane były na usługi dobrej jakości po uczciwej cenie. System zamówień publicznych musi być transparentny i rozliczalny, uregulowany przepisami spełniającymi międzynarodowe standardy. Dla prawidłowego funkcjonowania tego sektora niezbędne są dobrze umocowane instytucje, odpowiednie kontrole, efektywne mechanizmy sprawozdawczości i składania skarg, szeroki dostęp do informacji oraz zdecydowane egzekwowanie prawa. Wiele z oddziałów Transparency International prowadzi monitoring sektora zamówień publicznych i promuje tzw. Pakty Uczciwości (Integrity Pacts), czyli pakty zawierane pomiędzy administracją a przedsiębiorstwami przystępującymi do przetargów. Jest to narzędzie wypracowane przez TI dekadę temu. Zawierane pakty mają na celu przeciwdziałać przekupstwu, zmowom i innym praktykom korupcyjnym. Nad tym, by przepisy paktu nie były naruszane czuwa niezależny, zewnętrzny audytor. Dotychczas pakty takie zawarto w ponad 15 krajach, zaś ogółem monitorowanych jest obecnie ponad 300 na całym świecie.
Źródło: transparency.org