Rok walki z korupcją na Haiti
18 maja 2007 r. prezydent Haiti, René Préval, w rocznicę swojej inauguracji i jednocześnie w Dniu Flagi Narodowej* ogłosił „niekończącą się batalię przeciw korupcji”, nazywając każdego, kto jest w nią uwikłany – zdrajcą narodu.
-
©dlrz4114/Photogenica
„Ci, którzy biorą udział w korupcji są wrogami Haiti, ponieważ odstraszają inwestorów” – udowadniał prezydent przy okazji celebrowania Dnia Flagi Narodowej. Ogłaszając rok 2007 rokiem walki z korupcją, publicznie przyznał, że instytucje i przedsiębiorstwa państwowe są nią przeżarte, zaczynając od urzędów celnych, podatkowych, policji, sądów, urzędów miejskich, na parlamencie i ministrach kończąc.
Po miesiącu od deklaracji prezydenta komisarz rządowy w Port-au-Prince, sędzia Claudy Gassant, ogłosił zakrojoną na szeroką skalę operację przeciw korupcji, handlowi narkotykami, praniu pieniędzy – „Jesteśmy zdeterminowani by ukrócić te praktyki” – podkreślił.
Claudy Gassant był kluczową postacią w tej walce, biorąc pod uwagę jego przeszłość i autorytet, jakim cieszył się wśród Haitańczyków. Podczas dyktatury Jean-Bertranda Aristide’a, uważano go bowiem za nieskorumpowanego i niebojącego się podjąć ryzyka.
Gassant studiował prawo we Francji. W 2000 r. włączono go do prac komisji badającej sprawę morderstwa dziennikarza Jean’a L. Dominique’a. Kiedy w roku 2001 ze śmiercią Dominique’a zaczął łączyć senatora Dany’ego Toussainta, grożono mu śmiercią. Poprzedni członek komisji do zbadania tej zbrodni, Jean-Sénat Fleury, zrezygnował z uwagi na kierowane pod jego adresem pogróżki. Gassanta również próbowano zastraszyć, mimo to 25 maja 2001 r. udało mu się doprowadzić do formalnego oskarżenia senatora Toussainta.
Próba rozwikłania zagadki śmierci Jean L. Dominique’a pokazała jak bardzo złożona i wszechogarniająca jest korupcja na Haiti. Dla dziennikarzy pisanie o tej patologii jest niezwykle niebezpieczne. Kilku z nich zostało zamordowanych, niektórzy emigrowali, by chronić siebie i swoje rodziny. Dlatego śledztwa w sprawach korupcyjnych porównuje się do chodzenia po polu minowym.
W 2007 r., doceniając odwagę Gassanta w dochodzeniu prawdy, został on uznany za jednego z trzech finalistów Nagrody Uczciwości – Integrity Award 2007, przyznawanej przez Transparency International. Jemu też nowy prezydent Haiti powierzył wiodącą rolę w walce z korupcją.
Podczas dyktatury Aristide’a korupcja osiągnęła niespotykany nigdy wcześniej poziom, niemniej żadne środki nie zostały podjęte, by z nią walczyć.
Na Haiti panuje olbrzymie bezrobocie, a aktywność ekonomiczna w przeważającej mierze funkcjonuje nieformalnie. Wadliwy jest również system administracji publicznej, oparty na tajemniczości, gdzie wszystkie informacje, nawet najmniej znaczące, są pilnie strzeżone przez osoby znajdujące się u władzy i urzędników, którzy nie poczuwają się do żadnej odpowiedzialności wobec obywateli.
Haiti jest jednym z najbiedniejszych i najsłabiej uprzemysłowionych krajów na świecie. Po 30 latach dyktatury, w 1986 r. przyjęto demokratyczną konstytucję, jednak wojny gangów, handel narkotykami, przestępczość zorganizowana i korupcja nadal pozostały bardzo poważnymi problemami dnia codziennego.
W lutym 2004 r. skończyła się władza Jeana -Bertranda Aristide’a i powołano rząd tymczasowy. W roku 2006, pod kontrolą ONZ odbyły się wybory, które wygrał Rene Preval.
W przygotowanym przez Transparency International Indeksie Percepcji Korupcji 2017 Haiti uplasowało się na 157. pozycji wśród 180 klasyfikowanych państw.
Denis Paradis, sekretarz w ministerstwie spraw zagranicznych Kanady, podczas tygodniowego pobytu na Haiti, korzystając z zaproszenia kanadyjskiego ambasadora zaobserwował niebywały poziom korupcji określając to tymi słowy: „Gdyby Kanadyjczycy traktowali swoje zwierzęta w sposób, w jaki władze Haiti traktują swoich obywateli, trafiliby do więzienia”, dodając: „Godność zanikła, a kraj jest tykającą bombą, która musi zostać natychmiast rozbrojona”.
*18 maja 1803 r. Haiti uzyskało niepodległość. W tym dniu świętuje się uwolnienie spod panowania europejskiego i zwycięstwo nad kolonializmem.
Źródła: fride.org; margueritelaurent.com; heritage.org
Opublikowano w dniu 18.05.2020 r.
przez Wydział Informacji i Edukacji Antykorupcyjnej GSz CBA