Antykorupcja Witamy na edukacyjnym portalu o antykorupcji
prowadzonym przez Centralne Biuro Antykorupcyjne! Manipulacje z kalendarzem - Aktualności

Wprowadzenie i administrowanie kalendarzem pokazuje, że mierzenie czasu było uzależnione od potrzeb społecznych, religijnych i politycznych.

Kalendarz babiloński jest najstarszym znanym kalendarzem i jego powstanie jest przykładem zamiany zwykłej obserwacji na naukową kalkulację. Przed jego wprowadzeniem w Mezopotamii istniał system, w którym każdy miesiąc był ogłaszany wraz z nadejściem nowego księżyca. Ogłoszenie początku miesiąca było zadaniem nadwornego astronoma, który miał obowiązek raportowania królowi o nowiu. Decydowanie o liczbie dni było uzależnione od regionu, stąd miasta funkcjonowały na różnych kalendarzach. W 541 r. p.n.e. dekret królewski nadawał prerogatywy do dodania miesiąca. Niewątpliwie był to znaczący przywilej. Podatki były ustalane raz w roku i miały być płacone zaraz po zbiorach. Od tego samego było uzależnione spłacanie długów. Regulowano je w konkretnych miesiącach, a dodatkowe dni odwlekały ich spłacanie. Stąd na porządku dziennym było przekupywanie osób władnych do ustalania, kiedy i ile dni do miesiąca doliczyć.

Również kalendarz romański był dosyć skomplikowany, a decydowanie o tym, jakie dni powinny być dodane lub usunięte tak, by mógł on funkcjonować, wymagało współpracy grupy osób zwanych arcykapłanami. Stwarzało to duże pole do spekulacji, a planowanie dni z wyprzedzeniem było niemożliwe, ponieważ arcykapłani byli bardzo podatni na przyjmowanie łapówek. Pokusa przyspieszonych wyborów lub odwrotnie, przedłużenia kadencji, kończyła się kupowaniem przychylności wtajemniczonych pontyfików.

Aby kalendarz był zsynchronizowany z porami roku, co drugi rok dodawano jeden miesiąc zawierający 22 lub 23 dni. Po pewnym czasie niezbędne były kolejne korekty. Kapłanom przyznano władzę do dodawania lub odejmowania dni według potrzeby. Łapówki szybko spowodowały nadużycia i przy kalendarzu manipulowano tak często, jak tylko przemawiały za tym polityczne interesy.

Liczba oraz częstotliwość dodawanych dni były uzależnione od pontyfików, którzy trzymali powody ewentualnych zmian kalendarza w sekrecie, a kryjące się za zmianami polityczne i komercyjne interesy doprowadzały do różnych dziwnych sytuacji. Na przykład w 50 r. p.n.e. równonoc wiosenna pojawił się w środku maja zamiast pod koniec marca.

By ukrócić te korupcyjne praktyki, Juliusz Cezar, w 45 r. p.n.e., zakazał kalendarza opartego na ruchu księżyca, wprowadzając kalendarz regulowany przy pomocy obserwacji Słońca. Ówczesny kalendarz, z uwagi na potrzeby polityczne, był już krótszy o 60 dni.

Do tego czasu Senat Rzymu zdążył uhonorować Juliusza Cezara, zmieniając nazwy miesięcy – „quinctilis” na „Julius” (lipiec) a „sextilis” na „augustus” (sierpień). Cezarowi nie podobał się pomysł, że „jego” miesiąc miał tylko 30 dni, a sierpień (August) 31. Dlatego do lipca dodał jeszcze jeden dzień i dziś oba miesiące mają po 31 dni.

Kalendarz juliański rozwiązywał część problemów – mierzenie czasu nie było wcześniej tak łatwe. Niemniej kapłani niezbyt uważnie słuchali wytycznych Juliusza, rok przestępny następował co 3, zamiast co 4 lata. Co więcej, lata przestępne były uważane za pechowe i w ciężkich czasach w ogóle je ignorowano.

Rozwiązaniem miał być kalendarz gregoriański wprowadzony w roku 1582. Jest on również zwany kalendarzem chrześcijańskim, ponieważ przyjął narodziny Jezusa jako datę początkową.

Stosowanie kalendarzy pokazuje jak potrzeby społeczne, religijne i polityczne regulowały mierzenie czasu, kilkakrotnie doprowadzając do co najmniej komicznych sytuacji. Kiedy 2 września 1752 r. Brytyjczycy kładli się spać, następnego budzili się… 14 dnia miesiąca. Wybuchło niezadowolenie, ponieważ wiele osób było święcie przekonanych, że ich życie będzie krótsze o 11 dni i winili za to rząd.

Źródła: home.earthlink.net; www.tondering.dk; netvert.biz; archives.starbulletin.com hwww.soane.org; es.flinders.edu.au

Opublikowano w dniu 24.02.2020 r.

przez Wydział Informacji i Edukacji Antykorupcyjnej GSz CBA