Antykorupcja Witamy na edukacyjnym portalu o antykorupcji
prowadzonym przez Centralne Biuro Antykorupcyjne! Początki dziennikarstwa śledczego - Aktualności

Dziennik miał swój początek w 1888 r., a do roku 1892 z nakładem 250 tysięcy egzemplarzy stał się najlepiej sprzedawaną gazetą w Stanach Zjednoczonych. Kiedy w 1903 r. jej redaktorem naczelnym został Norman Hapgood, tygodnik zyskał sławę dzięki opisywaniu skandali, co nosiło nazwę „muckraking journalism”.

Angielskie słowo muckraker* stosuje się do dziennikarzy, którzy wykorzystują gazety jako środek do eksponowania niesprawiedliwości, korupcji i nadużyć tak, by informacje o nieprawidłowościach trafiły do szerokiego grona odbiorców. O tym rodzaju dziennikarstwa, ale nie o samym słowie, zaczęło być głośno pod koniec lat osiemdziesiątych XIX wieku, kiedy gazety już nie tylko przekazywały informacje, ale także na własną rękę prowadziły śledztwa i pisały o osobach publicznych oraz instytucjach. Ujawniając korupcję w sektorze publicznym i prywatnym działały na rzecz wzrostu świadomości, a ich praca prowadziła do wielu reform i zmian legislacyjnych.

Pejoratywne znaczenie terminowi muckraker starał się nadać Teodor Roosevelt, który 14 kwietnia 1906 r., cytując fragment „Wędrówki Pielgrzyma” Johna Bunyana, nawiązał do niesłusznych oskarżeń o korupcję osób publicznych. W przemowie prezydent porównał „lubujących się w plotkach pismaków” do ludzi przetrząsających gnój (the man with the muck rake) tak pieczołowicie, iż nie zauważali oni niebiańskiej korony nad sobą. Szybko termin ten został podłapany przez prasę i rzeczownik muckraker wszedł do potocznego słownika.

W październiku 1905 r. Samuel Hopkins Adams z „Collier's Weekly” rozpoczął serię 11 artykułów pt. „Wielkie Oszustwa Ameryki”. Autor opisał oszustwa firm farmaceutycznych nieujawniających pełnego składu produkowanych przez siebie leków. Pół roku po publikacji w Collier's Weekly powstała Ustawa o Zdrowej Żywności i Lekach (Pure Food and Drug Act). Innym przykładem cudownego w skutkach dziennikarstwa jest artykuł Uptona Sinclaira z kwietnia 1905 r. pt. „Co kryje mięso z Chicago”, który pomógł przekonać Senat do przyjęcia w 1906 r. ustawy o inspekcji mięsa (Meat Inspection Act). Przymierze przeciw monopolowi głoszone przez media doprowadziło także do wprowadzenia Antymonopolistycznej Ustawy Shermana (Sherman Antitrust Act), a ataki na nierówny podział dóbr i elitaryzm polityczny zainicjowały w 1909 r. wprowadzenie podatku od dochodów i zmian w stanowym prawie wyborczym.

Swoją popularność gazeta zawdzięczała również zatrudnieniu wybitnych pisarzy, takich jak Ernest Hemingway, a także publikowaniu politycznej satyry polskiego malarza Artura Szyka.

*W Austrii istnieje organizacja informacyjna non-profit o nazwie Muckraker zajmująca się ujawnianiem poprzez dziennikarstwo śledcze niesprawiedliwości i nadużyć władzy.

Źródła: spartacus; enotes.com; britannica.com; knowledgerush.com; google books „The Journalism of Outrage: Investigative Reporting and Agenda Building in America”, aut. David L. Protess, Margaret T. Gordon, Peter Miller

Opublikowano w dniu 4.01.2019 r.

przez Wydział Informacji i Edukacji Antykorupcyjnej GSz CBA