Początki ustawy FCPA
28 września 1977 r. przekupstwo zagranicznego funkcjonariusza publicznego stało się w Stanach Zjednoczonych przestępstwem. Do roku 1977 żaden z krajów na świecie nie uważał przekupienia zagranicznego urzędnika w celach biznesowych za czyn nielegalny. Stany Zjednoczone były więc pierwszym krajem, który zakazał powyższych praktyk.
-
Początki ustawy FCPA
Wszystko zaczęło się od skandalu Watergate, gdy dochodzenie w sprawie nielegalnych wpłat na kampanię Nixona doprowadziło do ujawnienia tzw. slush funds („tajnych funduszy”) w setkach amerykańskich firm. Komisja Papierów Wartościowych i Giełd (Securities and Exchange Commission – SEC) wykazała, że 400 przedsiębiorstw wydało setki milionów dolarów przekupując za granicami kogo się tylko dało, poczynając od premierów, na szeregowych policjantach kończąc.
Nie można było jednak wyciągnąć żadnych konsekwencji, ponieważ łapówka dla przedstawiciela obcego państwa w celu otworzenia lub utrzymania interesów w danym kraju nie była nielegalna. W niektórych europejskich krajach łapówki można było odliczyć od podatku, wpisując je w koszty prowadzenia działalności gospodarczej.
Pomimo protestów ze strony środowiska przedsiębiorców, którzy twierdzili, że nowe prawo znacznie zmniejszy konkurencyjność amerykańskich korporacji, w 1977 r. Kongres przyjął, a prezydent Carter podpisał ustawę o zagranicznych praktykach korupcyjnych (Foreign Corrupt Practices Act – FCPA).
Minęło 20 lat zanim inne kraje podążyły tą samą drogą – 17 grudnia 1997 r. w Paryżu sporządzono Konwencję OECD o zwalczaniu przekupstwa zagranicznych funkcjonariuszy publicznych w międzynarodowych transakcjach handlowych. Obecnie Konwencję ratyfikowały 44 kraje.
Należy zaznaczyć, że zgodnie z FCPA istnieje różnica między łapówką a tzw. obciążeniem, które może być dozwolone, mimo iż czasami zabrania tego lokalne prawo. Obciążenie lub mówiąc potocznie „posmarowanie” (ang. greasy money) jest czynione względem zagranicznego urzędnika, by wyegzekwować od niego wykonanie czynności, do których, z racji swojej funkcji, jest zobligowany.
Źródła: en.wikipedia.org; compliancebuilding.com; justice.gov
Opublikowano w dniu 28.09.2018 r.
przez Wydział Informacji i Edukacji Antykorupcyjnej GSz CBA