Antykorupcja Witamy na edukacyjnym portalu o antykorupcji
prowadzonym przez Centralne Biuro Antykorupcyjne! Światowy Barometr Korupcji 2016 - Aktualności

Wyniki badania pokazują, że co trzeci ankietowany pochodzący z regionu objętego badaniem, wskazał korupcję jako jeden z największych problemów, z którym aktualnie boryka się jego kraj. Ponad połowa osób biorących udział w badaniu negatywnie oceniła podejmowane w tym zakresie wysiłki rządzących. Ponadto aż trzech na pięciu respondentów dostrzegło problem niezgodnych z prawem wpływów wywieranych na decyzje rządzących przez zamożne elity. Jedno na sześć gospodarstw domowych w ciągu ostatniego roku wręczyło łapówkę za dostęp do podstawowych usług publicznych. Badanie pokazuje także niepokojące wnioski na temat zgłaszania przypadków korupcji i sytuacji sygnalistów. Jak wynika z udzielonych odpowiedzi, powszechnym problemem jest strach przed negatywnymi konsekwencjami informowania o nieprawidłowościach.

W Polsce korupcja została uznana za jeden z najpoważniejszych problemów przez 15% ankietowanych. Tym samym Polska znalazła się w gronie takich krajów jak Niemcy (2%), Szwecja (6%), Szwajcaria (10%), Gruzja (12%) i Białoruś (14%). Gorzej niż w Polsce sytuację ocenili m.in. obywatele Wielkiej Brytanii (16%) czy Belgii (17%).

Wyniki badania pozwoliły jego autorom na wyciągnięcie kilku kluczowych wniosków:

• Jedna na trzy osoby uznała korupcję za jeden z największych problemów w kraju. Jako szczególnie poważny problem korupcję postrzega aż dwie trzecie mieszkańców Kosowa (67%), Hiszpanii (66%) i Mołdawii (65%).
• Ponad połowa ankietowanych negatywnie oceniła wysiłki podejmowane w walce z korupcją przez rządy ich krajów. Najbardziej krytycznie pod tym względem wypowiedzieli się obywatele Ukrainy, Mołdawii, Bośni i Hercegowiny oraz Hiszpanii, w których to aż czterech na pięciu ankietowanych wyraziło się w sposób negatywny o wysiłkach podejmowanych przez władze.
• W oczach opinii społecznej grupami zawodowymi uznawanymi za najbardziej skorumpowane są politycy i urzędnicy państwowi. Taki pogląd zaprezentowała blisko jedna trzecia badanych.
• Sektor prywatny nie jest wolny od korupcji. Ponad jedna czwarta badanych wyraziła pogląd, że sektor prywatny jest wysoce skorumpowany.
• Trzy piąte zapytanych osób wyraziło przekonanie, że osoby majętne mają zbyt duży  wpływ na decyzje podejmowane przez przedstawicieli władz i podkreśliło potrzebę wprowadzenia bardziej restrykcyjnych uregulowań w tym zakresie. Taki pogląd najszerzej został zaprezentowany przez obywateli Hiszpanii (88%) i Portugalii (85%).
• Zdaniem ankietowanych korupcja jest nadal zjawiskiem powszechnym, szczególnie wśród respondentów w krajach członkowskich Wspólnoty Niepodległych Państw. Zgodnie z udzielonymi odpowiedziami, blisko jedna trzecia użytkowników usług publicznych w ciągu ostatniego roku wręczyła łapówkę (30%). Najwięcej, bo aż 50% ankietowanych, którzy potwierdzili taki fakt, to obywatele Tadżykistanu. Korupcja jest jednak zjawiskiem powszechnym również w niektórych krajach Unii Europejskiej. Najgorszy wynik pod tym względem uzyskały Rumunia (29%) i Litwa (24%).
• Zgłaszanie przypadków korupcji i przeciwstawianie się jej zostały uznane za najbardziej skuteczne sposoby walki z tą patologią (odpowiednio 18 i 20%). Informowanie o nadużyciach zostało uznane za skuteczne narzędzie głównie w krajach Unii Europejskiej (24%).
• Nadrzędną przyczyną, z powodu której przypadki korupcji i nadużyć nie są zgłaszane, jest obawa przed negatywnymi konsekwencjami informowania o nieprawidłowościach (30%).
• Krajami najgorzej ocenionymi przez ich obywateli w przeprowadzonym badaniu zostały: Armenia, Bośnia i Hercegowina, Litwa, Mołdawia, Rosja, Serbia oraz Ukraina.

Na podstawie uzyskanych wyników badania, Transparency International przedstawiła rekomendacje, wśród których znajdują się przede wszystkim walka z korupcją polityczną oraz tworzenie środowiska sprzyjającego zgłaszaniu przypadków korupcji i nadużyć przez obywateli.

Eksperci wymieniają m.in. potrzebę wprowadzenia przejrzystych zasad dotyczących działalności lobbingowej oraz przyjęcia i egzekwowania regulacji prawnych, mających na celu ochronę osób zgłaszających korupcję i nadużycia.

Na potrzeby opublikowanego raportu przeprowadzono wywiady telefoniczne i ankiety z 60 tysiącami respondentów  pochodzących z 42 krajów Europy i Azji Środkowej.

Treść raportu (w języku angielskim) dostępna jest na stronie organizacji, pod adresem transparency.org.

Źródła: transparency.org; People and Corruption: Europe and Central Asia. Global Corruption Barometer, Transparency International, 2016.

Opublikowano w dniu 9.12.2016 r.

przez Wydział Informacji i Edukacji Antykorupcyjnej GSz CBA