Antykorupcja Witamy na edukacyjnym portalu o antykorupcji
prowadzonym przez Centralne Biuro Antykorupcyjne! Przypadkowy prezydent - Aktualności

Co więcej, jak przypomina Carroll Kilpatrick w artykule  pt. Nixon mówi prasie: Nie jestem oszustem (Nixon Tells Editors, 'I'm Not a Crook), w transmitowanym spotkaniu z przedstawicielami mediów, prezydent przez godzinę, pocąc się i myląc, wypowiedział słynne zdania:

Obywatele chcą wiedzieć czy ich prezydent jest oszustem czy nie. No cóż, nie jestem oszustem. Na wszystko, co mam, zapracowałem.

Zapewnienia o niewinności nie przekonały opinii publicznej, a czując jej presję, 9 sierpnia następnego roku, Nixon podał się do dymisji. I wówczas na pomoc podąża Gerard Ford, obejmując fotel w Białym Domu zostaje 38. prezydentem Stanów Zjednoczonych. W ciągu miesiąca, dokładnie 8 września 1974 roku, jego akt łaski chroni Nixona przed możliwym więzieniem. Możliwym, ponieważ Nixon nie był skazany, groziły mu jedynie zarzuty karne w związku z aferą Watergate.

Przez wielu nazwany prezydentem z przypadku, Ford objął urząd automatycznie, jako wiceprezydent po dymisji Nixona. Ale i na tę pozycję został wytypowany przez poprzednika w 1973 roku, tylko dlatego, że uwikłany w skandale korupcyjne wiceprezydent Spiro Agnew, podał się do dymisji.

Doradca Forda, błyskotliwy prawnik - Benton Becker - otrzymał polecenie znalezienia podstaw do ułaskawienia Nixona. Prezydenckie rozważania były pewnego rodzaju wyścigiem z czasem. Ford chciał przede wszystkim wiedzieć, czy można ułaskawić osobę zanim zostanie ona skazana, lub jeśli już dojdzie do oskarżenia, czy akt łaski powstrzyma  skazanie, jeśli zostanie wydany przed decyzją ławy przysięgłych. Zastanawiał się też, czy we wniosku o ułaskawienie należało wskazać konkretne przestępstwo, czy wystarczyło określenie rodzaju przestępstwa, a także czy prezydencki gest powstrzymałby procedurę impeachmentu, do której szykowała się grupa senatorów. Najbardziej Fordowi zaprzątało głowę pytanie: co, w ogóle, akt łaski oznacza?. Czy zamazuje wszystko, co on (Nixon) popełnił, tak jakby to się nigdy nie zdarzyło? Czy akt łaski zaciera przestępstwo lub tylko wymierzoną za nie karę?

Amerykanie nie mogli wybaczyć Fordowi tych dylematów, a w ich konsekwencji prewencyjnego ułaskawienia. Prawdopodobnie tym gestem należy tłumaczyć, jego porażkę w wyborach prezydenckich w 1976 roku.

Afera Watergate miała więc wpływ na politykę Ameryki, ale także, a może przede wszystkim, na ustawodawstwo. Płynne granice między prawem a bezprawiem i związane z tym kontrowersje, doprowadziły do wielu inicjatyw ustawodawczych. Legislacyjnym pokłosiem afery Watergate była:

• Ustawa o finansowaniu kampanii wyborczych (Federal Campaign Act Amendments - 1974) - wprowadzająca ograniczenia w finansowaniu kampanii, jak również tworząca niezależną agencję, czuwającą nad przestrzeganiem prawa wyborczego;
• Ustawa o dostępie do Informacji (Freedom of Information Act Amendments - 1974) - zwiększająca dostęp społeczeństwa do dokumentów rządowych;
• Kodeks Etyki Kongresu (Congressional Ethics Code 1977) - określający standardy związane z honorariami, dodatkowymi dochodami i prezentami dla członków Kongresu;
• Ustawa o etyce w administracji (Ethics in Government Act - 1978) - nakładająca na wszystkich członków Kongresu, rządu i wyższych urzędników na Kapitolu obowiązek ujawniania informacji o posiadanym majątku; oraz związane z tym specjalne przepisy dotyczące prokuratury (Special Prosecutor Provision of the Ethics in Government Act - 1978), które ustalały mechanizmy powoływania niezależnych komisji do zbadania i wnoszenia aktu oskarżenia w sprawach naruszeń popełnionych przez wysokich urzędników państwowych;
• Ustawa o Zagranicznych Praktykach Korupcyjnych (Foreign Corrupt Practices Act - 1977) - zakazująca przekupstwa zagranicznych urzędników, polityków i partii politycznych;
• Ustawa o jawności informacji publicznej (Government in the Sunshine Act - 1976) - zezwalająca na prowadzenie otwartych posiedzeń;
• Reguły otwartych posiedzeń obu izb (House and Senate Open Meeting Rules 1973 i 1975)
• Wytyczne FBI ws. Bezpieczeństwa Wewnętrznego (FBI Domestic Security Investigation Guidelines - 1976) - ograniczające działania FBI w zakresie wywiadu politycznego;
• Ustawa o inwigilacji zagranicznych służb wywiadowczych (Foreign Intelligence Surveillance Act - 1978), ograniczająca zakres stosowanego podsłuchu do celów wywiadu zagranicznego;
• Ustawa o autoryzacji działań wywiadowczych (Intelligence Authorization Act - 1980), która nałożyła obowiązek systematycznego i całościowego informowania Połączonego Komitetu Obu Izb ds. Wywiadu o działaniach wywiadowczych.

Źródła: usconstitution.net; washingtonpost.com; ford.utexas.edu; newsweek.pl; Carroll Kilpatrick, Nixon Tells Editors, 'I'm Not a Crook' Carroll Kilpatrick, "Washington Post" (18.11.1973); dobrerzadzenie.pl

Opublikowano w dniu 30.08.2016 r.

przez Wydział Informacji i Edukacji Antykorupcyjnej GSz CBA