NIK o programie współpracy transgranicznej
Poprawa infrastruktury drogowej, polepszenie bazy turystycznej, większa integracja gospodarcza rejonów przygranicznych – to efekty realizacji Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Republika Czeska – Rzeczpospolita Polska. W ocenie NIK oraz Najwyższego Urzędu Kontroli Czech unijny program wdrażany był sprawnie, a beneficjenci skutecznie realizowali dofinansowywane projekty.
Dziś w Ostrawie prezesi Krzysztof Kwiatkowski i Miloslav Kala podpisali wspólny raport z kontroli równoległej.
Blisko 40 proc. obywateli Unii Europejskiej mieszka na terenach przygranicznych. Są to często obszary słabo rozwinięte. Dlatego ważnym elementem polityki europejskiej jest rozwój współpracy transgranicznej. Główny cel współpracy to m.in. zmniejszenie barier administracyjnych, prawnych i fizycznych, spowodowanych istnieniem granic oraz spożytkowanie niewykorzystanego do tej pory potencjału tych obszarów.
W ramach tak ukierunkowanej polityki Komisja Europejska zatwierdziła w 2007 roku Program Operacyjny Współpracy Transgranicznej Republika Czeska - Rzeczpospolita Polska 2007 - 2013. Na realizację programu unijni urzędnicy przeznaczyli 258 mln euro. NIK oraz jej czeski odpowiednik oceniły, jak wydatkowane były fundusze w obu krajach. Inspektorzy Izby sprawdzili, jak wyglądało zarządzanie unijnymi pieniędzmi w Polsce oraz jak kontrolowano ich wydawanie. Przyjrzeli się także działaniom wybranych beneficjentów. Podobne działania podjęli równolegle kontrolerzy z Najwyższego Urzędu Kontroli Czech. We wtorek, 25 marca, prezes NIK Krzysztof Kwiatkowski oraz prezes NKU Miloslav Kala podpisali wspólny raport. Ustalenia kontroli zaprezentowane zostały następnie czeskim i polskim mediom na konferencjach prasowych w Ostrawie i Opolu.
W ocenie Izby Program wdrażany był sprawnie. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, jako Koordynator Krajowy, prawidłowo nadzorowało działania związane z realizacją unijnego przedsięwzięcia oraz skutecznie zbudowało i monitorowało system zarządzania i kontroli Programu. Dzięki takim działaniom ograniczono ryzyko nieprawidłowego wydatkowania bądź niewykorzystania unijnych środków. Minister Rozwoju Regionalnego powierzył wykonywanie funkcji Kontrolera Programu trzem wojewodom - dolnośląskiemu, opolskiemu i śląskiemu. Urzędy skutecznie weryfikowały legalność i prawidłowość wydatków deklarowanych przez beneficjentów. NIK zwraca jednak uwagę na ograniczoną liczbę pracowników, którzy zajmują się tego rodzaju kontrolą. Izba sygnalizuje, że może to wpłynąć w przyszłości na opóźnienia w realizacji kontroli.
Pod lupą NIK znalazły się również wybrane projekty. Większość beneficjentów osiągnęła zaplanowane rezultaty, prawidłowo dysponując przyznanymi środki. Wydatki niekwalifikowane nie przekroczyły progu 2 proc. całkowitej kwoty skontrolowanych środków. Aby uzyskać pełny obraz efektywności projektów, Izba zapytała mieszkańców rejonów przygranicznych, jak oceniają efekty zrealizowanych przedsięwzięć. W badaniu opinii publicznej wzięło udział 2820 osób. Dwie trzecie ankietowanych uznało zasadność realizowanych inwestycji. Respondenci dostrzegli pozytywny wpływ inwestycji na poprawę jakości infrastruktury komunikacyjnej i turystycznej, warunków funkcjonowania przedsiębiorstw oraz jakości życia. W ramach Programu wyremontowano np. drogę Prudnik-Rylovka, zrewitalizowano linię kolejową ze Szklarskiej Poręby do Harrachova, przebudowano drogę pomiędzy Cieszynem i Czeskim Cieszynem.
Zarówno NIK, jak i NKU dopatrzyły się w realizacji Programu tylko niewielkich nieprawidłowości, które nie wpływają na jego ogólną ocenę. Oba urzędy zalecają np. usprawnienie systemu monitorowania efektów w kontekście całego Programu. Aby to osiągnąć, należy dookreślić mierzalne wskaźniki, które pozwoliłyby ocenić poziom osiągnięcia celów. Zadaniem kontrolerów bez takich wskaźników nie można na bieżąco monitorować rezultatów projektów i ich wpływu na ociągnięcie celów całego Programu.
Program Operacyjny Współpracy Transgranicznej Republika Czeska - Rzeczpospolita Polska 2007-2013 - ogólne cele programu zostały ukierunkowane na podnoszenie integracji gospodarczej polsko-czeskiego obszaru przygranicznego, poprawę warunków wzrostu gospodarczego, rozwoju zrównoważonego środowiska oraz dalszą integrację społeczną. Współpraca Polski i Czech w ramach Programu ma wzmocnić konkurencyjności i spójność pogranicza oraz partnerską współpracę. Na realizację Programu przeznaczono 258 mln euro (219 mln z funduszy UE oraz 39 mln współfinansowania krajowego).
Źródło: nik.gov.pl
Zobacz artykuł na stronie Najwyższej Izby Kontroli