Tag Czy wiesz, że
-
Sztuka nazewnictwa ustaw
Przyjęcie ustawy w Stanach Zjednoczonych może zależeć od nadania jej odpowiedniego tytułu. Ma on znaczenie nie tyle dla przeforsowania projektu przez izby Kongresu, ile dla zdobycia poparcia społeczeństwa i zainteresowania tematem mediów – tak uważa Diana Owen, wykładowczyni z Uniwersytetu w Georgetown (USA). Jej zdanie podzielają zarówno publicyści, jak i politycy.
-
Cmentarz białego człowieka
„(…) Dobrze Pan wie, że wasza francuska firma nie zamierza zbudować Kanału Panamskiego. Chcecie tylko sprzedać Stanom Zjednoczonym swoją chorą pomyłkę. Wasz prezes Hutin i ten skorumpowany nowojorski lobbysta Cromwell próbowali już to zrobić kilka lat temu. Hutin był nawet w Stanach w 1898 roku i błagał Waszyngton, żeby odkupił koncesję. (…)”
-
Program nagradzania demaskatorów
W Stanach Zjednoczonych do ujawniania oszustw mobilizuje whistleblowerów (demaskatorów) ustawa o fałszywych roszczeniach (False Claims Act – FCA)1, która pozwala osobom prywatnym lub grupie osób wnosić pozwy w imieniu rządu Stanów Zjednoczonych, jeśli osoby te dysponują informacjami o okradaniu rządu.
-
Drakońskie reformy
W 2003 roku w Gruzji zaczęły się reformy, które wprawiły w osłupienie jej własnych obywateli. W ciągu kilku lat z kraju, w którym płacono łapówki przy niemal każdej interakcji z urzędnikiem, Gruzja, dzięki drakońskim reformom stanęła w konkurencji transparentności obok najbardziej rozwiniętych krajów Europy.
-
Tomasz Morus- patron polityków
W 1533 roku Tomasz Morus (ang. Thomas More), uczony, polityk, pisarz i lord kanclerz odmówił udziału w koronacji Anny Boleyn na królową Anglii. Odmowa została uznana za akt sprzeciwu wobec przyszłej królowej i mimo iż nie istnieją dokumenty opisujące jej reakcję, to uważa się, że byłoby do niej całkiem niepodobne zostawić zniewagę bez echa.
-
Omerta nowojorskiej policji
Funkcjonujący w Stanach Zjednoczonych błękitny kodeks milczenia to niepisane reguły utrudniające ściganie korupcji wśród tamtejszych funkcjonariuszy, nakładające obowiązek niezgłaszania popełnianych przez nich nadużyć i przestępstw.
-
Nosorożec w Watykanie
Duże zwierzęta pochodzące z egzotycznych krajów pojawiały się w Europie, jako znak zamorskich zdobyczy terytorialnych. W 1514 roku Portugalia, kierując się niepisaną regułą - im dziwniej, tym lepiej - wysłała papieżowi słonia. Zwierzę przybyło z Indii do Lizbony, a gdy osiągnęło wiek 4 lat, przekazano je do Rzymu w nadziei otrzymania od Leona X błogosławieństwa podczas wypraw na Wschód.
-
Inspektor Generalny w CIA
Nadanie statutu IG w ramach CIA nastąpiło na mocy sekcji 50 U.S.C. § 403q skodyfikowanego prawa federalnego Stanów Zjednoczonych i służyło dwóm celom: zapewnieniu niezależności i skuteczności Biura Inspektora Generalnego (Office of Inspektor General - OIG) w realizowaniu działań kontrolnych i śledczych oraz informowaniu Dyrektora CIA (DCIA) i komisji ds. służb specjalnych (intelligence committees) o problemach w ramach CIA, a także wdrażanie działań naprawczych.
-
Czebole - przemysłowe kartele
Czebole – symbol koreańskiego kapitalizmu, oparte na rodzinnych konglomeratach, uprzywilejowane, przeinwestowane, skupione często bardziej na ekspansji niż na generowaniu zysków po dekadach rozpieszczania przez kolejne rządy, stały się tematem dyskusji o możliwej reformie.
-
Premedytacja w użyciu sufiksu
Oksfordzki przewodnik po prawie amerykańskim wprowadza czytelnika w arkany skandalu "Watergate" tymi słowy:
-
Skorumpowana armia Lon Nola
Armia duchów, czyli ściśle tajna 23. Jednostka Specjalna Kwatery Głównej (23rd Headquarters Special Troops), wystawiona przez Stany Zjednoczone podczas drugiej wojny światowej liczyła nieco ponad tysiąc osób, a jej zadaniem było wprowadzenie wroga w błąd, wywołując u niego przeświadczenie, że dziesiątki tysięcy alianckich żołnierzy jest gotowych do ofensywy.
-
Skandal wymusił bezpośrednie wybory do senatu
Uchwalona w 1788 roku Konstytucja Stanów Zjednoczonych zakładała, że Senat jest zgromadzeniem, w którym stany są na równi reprezentowane. Organy ustawodawcze danego stanu wybierają po 2 senatorów na 6-letnią kadencję.
-
"Hiszpański więzień" pierwowzorem listu z Nigerii
Listy z egzotycznych krajów: Nigerii, Burkina Faso, Sudanu, Ghany, Togo itd., pochodzące rzekomo od potomka zamordowanego lidera opozycji, sudańskiego ministra w rządzie Salvy Kiir Mayardita, wdowy po przemysłowcu w branży kakaowej, dyrektora Afrykańskiego Banku Rozwoju i innych pechowych bogaczy, wszystkich tych, którzy próbują sprzedać pisane łamaną angielszczyzną wzruszające, ale jeszcze bardziej naiwne historie, zbierają żniwo wśród łatwowiernych i pazernych właścicieli skrzynek mailowych.
-
Stany Zjednoczone
Twórcy Konstytucji Stanów Zjednoczonych brali pod uwagę zjawisko korupcji. Początkowo chcieli się zmierzyć z korupcją władzy wykonawczej (executive branch), później rozszerzając uregulowania na władzę sądowniczą. W Konstytucji zastosowano instytucję impeachmentu - usunięcia z urzędu.
-
Sfabrykowana "Donacja Konstantyna"
Donacja Konstantyna – łac. Donatio Constantini - jest dokumentem, w którym cesarz rzymski Konstantyn Wielki (272-337) przekazuje Rzymowi ziemię pod przyszłe państwo papieskie.
-
Szlachcic na zagrodzie
Cechą dawnych polskich urzędów była ich dożywotność. Urzędnika można było zeń usunąć jedynie, gdy dowiedziono mu zdradę stanu. W ten sposób z posady wyrugowani zostali w 1683 roku Jerzy Lubomirski, a później Jan Andrzej Morsztyn. Drugiemu poza zdradą, udowodniono również przywłaszczenie klejnotów koronnych. Zanim jednak sąd wydał wyrok, ten chyżo uciekł do Francji.
-
Historia Nauru
Nauru jest najmniejszą republiką na świecie. Położona jest na owalnej wysepce o powierzchni 21,2 kilometrów kwadratowych, na zachodnim Pacyfiku, 42 kilometry na południe od równika. Historia wyspy obrazuje do czego doprowadzić może brak umiejętności zarządzania posiadanym przez kraj bogactwem w połączeniu z chciwością. Nauru, jeden z najbogatszych niegdyś krajów, na przestrzeni zaledwie kilku lat doprowadzony został do bankructwa.
-
Sędzia śledczy we Francji i sprawy o korupcję
System śledczy jest powszechnie stosowany w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. Od czasów Rewolucji Francuskiej to rozwiązanie przyjęło się we Francji i Niemczech, by później zdominować kraje afrykańskie, azjatyckie i południowoamerykańskie.
-
Wypaczony konfuncjański model wzajemności
W społeczeństwach opartych na naukach Konfucjusza nacisk kładziony jest bardziej na emocje i współczucie niż racjonalizm. Wyrazem przyjaźni, podziękowania lub szacunku w krajach takich jak Chiny, Japonia czy Korea jest ofiarowanie podarunku – praktyka, która z czasem zaczęła tracić swój pozytywny charakter nabierając cech łapówki.
-
Talon na samochód
Profesor Jan Winiecki w książce „Resistance to change in the Soviet economic system” podaje, że w latach 80. ubiegłego wieku prawie 40 procent samochodów dostępnych na polskim rynku było sprzedawanych poprzez asygnaty tj. system pozwalający na zakup samochodu bez konieczności wieloletniego oczekiwania na jego kupno. Asygnaty pozwalały na nabycie samochodu po cenie oficjalnej o ponad połowę niższej od ceny rynkowej.
-
Nic nie powstrzyma konstrukcji z "gate"
Jak podaje „Słownik polityczny Safire’a” przyrostek „gate” (ang. brama) jest negatywną etykietką nadawaną wydarzeniom o cechach skandalu. Po aferze „Watergate” (ang. watergate - śluza, ujście rzeki), kolejnym z sufiksem „gate” był skandal „Winegate” związany z podrabianym winem Bordeaux. Aferze nadano tę samą końcówkę, jednak w obu przypadkach jej zastosowanie miało inne źródło.
-
Czy korupcja może korumpować?
Ekonomiści zajmujący się badaniem korupcji uważają, że „korupcja może korumpować”. Wyjaśniają tę prawidłowość odwołując się do modelu wielorakiej równowagi korupcji (mulitple corruption equilibrium), który służy do zobrazowania wpływu korupcji na rozpowszechniane się zjawisk korupcyjnych oraz odwrotnie, przeciwdziałaniu korupcji w organizacjach, gdzie jest ona zjawiskiem rzadkim.
-
Korupcja Lon Nola pomogła Czerwonym Khmerom
W marcu 1968 roku “Shell Guide to Cambodia” opisywał Kambodżę jako nowoczesne, gwałtownie rozwijające się państwo, ze świetną komunikacją, najwyższej klasy hotelami i najnowocześniejszymi obiektami usługowymi. Mimo że ta charakterystyka powstała przy udziale kambodżańskiego ministerstwa informacji, prawdą jest, że za księcia Norodoma Sihanouka modernizacja kraju postępowała szybciej niż w czasach protektoratu francuskiego (J. Tully, 2005).
-
Wysokie podatki na banany
Na przełomie lat 60-tych i 70-tych ubiegłego wieku kilka wydarzeń związanych z Hondurasem wzbudziło zainteresowanie opinii publicznej na świecie. Oprócz czterodniowej wojny futbolowej z Salwadorem w roku 1969, huraganem Fifi w 1974, to właśnie skandal Banana Gate był decydującym czynnikiem, który doprowadził do upadku dyktatury wojskowej w tym kraju.
-
Każdy mógł zostać lordem
W 1885 roku, premier Salisbury wyznał, że zetknięcie się z tymi wszystkimi aspirującymi do tytułu lord i sir stało się dla niego drogą do odkrycia prawdziwej natury człowieka. Baronostwo, dziedziczny tytuł szlachecki wprowadzony został w czasach króla Jakuba I w początkach XVII wieku, a u jego podstaw leżała potrzeba zapełnienia królewskiego skarbca.
-
Audytor Wydatków Służbowych
Audytor Wydatków Służbowych (Auditors of the Imprest*) był bardzo dochodowym urzędem dawnej Anglii, odpowiedzialnym za kontrolę oficerów Korony otrzymujących zaliczki na pokrycie przewidywanych wydatków związanych z pełnioną przez nich funkcją. W tym miejscu należy podkreślić, że oficerowie otrzymujący środki ze Skarbu Państwa mogli inwestować przydzieloną kwotę do czasu, kiedy musiała ona zostać spożytkowana na cel publiczny.
-
Godber zniknął
„Godber zniknął!” Taki ton miały nagłówki gazet w Hongkongu, gdy 8 czerwca 1973 roku podejrzany o korupcję szef tamtejszej policji Peter Fitzroy Godber wymknął się potajemnie i poprzez Singapur zbiegł do Wielkiej Brytanii. Była to kropla, która przepełniła czarę goryczy społecznego gniewu.
-
Instytucja "honest service"
W latach 80. ubiegłego wieku amerykańscy prawnicy, zwłaszcza pracujący dla rządu, zaczęli rozszerzać definicję instytucji „honest service”, która jest prawem zobowiązującym do uczciwej, bezinteresownej służby, pełnionej przez funkcjonariusza publicznego na rzecz obywatela. Ten z kolei może oczekiwać i zasługuje na uczciwe traktowanie. Instytucja ta odnosi się przede wszystkim do sytuacji, kiedy funkcjonariusz dopuszcza się korupcji lub zaniecha ujawnienia konfliktu interesów.
-
Koncept dobrego rządzenia wg Lorenzettiego
Dobre rządy (good governance) jest terminem używanym w literaturze do opisania funkcjonowania instytucji publicznych kierujących sprawami obywateli. Dziś instytucje te administrują środkami publicznymi, mając na względzie realizację praw człowieka. Jednak koncept dobrego rządzenia znany był już 1400 lat temu np. w spuściźnie chińskiego władcy T’ai-tsunga, którego panowanie określa się jako „Erę dobrych rządów”.
-
Pierwsza pani senator i afera zegarkowa
María de la Cruz Toledo była chilijską działaczką polityczną, dziennikarką i pisarką. W 1953 roku jako pierwsza kobieta w historii Chile została wybrana na fotel senatora. Senatorska kariera pani Toledo nie trwała jednak długo, gdyż po niespełna 6 miesiącach urzędowania, w sierpniu tego samego roku w wyniku tzw. afery zegarkowej i oskarżeń o korupcję, została pozbawiona swojego mandatu.