Rozruby w Greenwich Village 1969 roku
Powstanie Stonewall było serią trzydniowych zamieszek, jakie rozpoczęły się 28 czerwca 1969 roku w pubie Stonewall Inn w Greenwich Village, dzielnicy Nowego Jorku i skierowane zostały przeciw policji.
W nocy z 27 na 28 czerwca ośmiu policjantów w celu dokonania rewizji, zostało skierowanych do baru Stonewall Inn znanego z nielegalnej sprzedaży alkoholu. Akcji policji aresztującej kilka osób przyglądał się tłum gapiów, których liczba szybko sięgnęła tysiąca. Atmosfera stała się tak napięta, że wystarczył okrzyk jednej ze zgromadzonych osób, iż nalot policji był spowodowany odmową płacenia łapówek, by wśród okrzyków "odpłaćmy się im", na policjantów posypał się grad drobnych monet.
W kolejnych dniach w zamieszkach uczestniczyło kilka tysięcy demonstrantów. W okolicy wybuchały pożary. Do stłumienia zamieszek skierowano kilkuset policjantów, którzy aresztowali jednak niewiele ponad 10 osób.
Jak podaje Lucian Truscott w artykule zamieszczonym w "New York Times" w 40. rocznicę zamieszek, wydarzeniu temu przez dekady towarzyszył mit, iż działania policji były związane z zaplanowanymi na lato 1969 roku wyborami burmistrza.
Prawdą jest natomiast, że akcja została przeprowadzona przez zastępcę komendanta Departamentu Policji na Manhattanie Seymoura Pine'a oraz funkcjonariuszy z wydziału obyczajowego i to bez wiedzy lokalnej policji, którą podejrzewano o przyjmowanie łapówek od zarządzanych przez mafię barów w Greenwich Village.
Właścicielem Stonewall był bowiem Tony Lauria, głowa mafijnej rodziny Genovese, nadzorującej sieć barów dla mniejszości seksualnych w Nowym Jorku. Miejsca dla tego typu klienteli były znane z tego, że operowały w całkowicie skorumpowanym systemie, mającym przynosić korzyści mafii.
Truscott wskazuje generujący korupcję mechanizm, w którym urząd wydający pozwolenia na sprzedaż alkoholu z zasady nie przyznawał licencji barom dla homoseksualistów, czyniąc te miejsca de facto nielegalnymi. Mafia chętnie przejmowała takie kluby, sprzedawała w nich alkohol z przemytu, przy okazji opłacając policję, by ta przymykała oko na wyszynk bez licencji.
Rozruchom w Greenwich Village ówczesne media nie poświęciły wiele uwagi. Zamieszki doczekały za to oddzielnych opracowań w momencie, kiedy zaczęto je uznawać za początek ruchu na rzecz praw mniejszości seksualnych. Rozruchy w Greenwich Village zapoczątkowały też coroczne parady dumy, z których pierwsza odbyła się w listopadzie 1969 roku w Nowym Jorku.
Źródła: Lucian K. Truscott IV The Real Mob at Stonewall, NYT 25.06.2009; reference.com;