Rok walki z korupcją na Haiti
18 maja 2007 roku prezydent Haiti, René Préval, w rocznicę swojej inauguracji, jednocześnie w Dniu Flagi Narodowej* ogłosił „niekończącą się batalię przeciw korupcji”, nazywając każdego, kto jest w nią uwikłany - zdrajcą narodu.
„Ci, którzy biorą udział w korupcji są wrogami Haiti, ponieważ odstraszają inwestorów” – udowadniał prezydent przy okazji celebrowania Dnia Flagi Narodowej. Ogłaszając rok 2007 rokiem walki z korupcją, publicznie przyznał, że instytucje i przedsiębiorstwa państwowe są nią przeżarte, zaczynając od urzędów celnych, podatkowych, policji, sądów, urzędów miejskich, na parlamencie i ministrach kończąc.
Po miesiącu od deklaracji prezydenta komisarz rządowy w Port-au-Prince, sędzia Claudy Gassant, ogłosił ogromną operację przeciw korupcji, handlowi narkotykami, praniu pieniędzy - „Jesteśmy zdeterminowani by ukrócić te praktyki” – dodał.
Gassant był kluczową postacią w tej walce, biorąc pod uwagę jego przeszłość i autorytet, jakim cieszył się wśród Haitańczyków. Podczas dyktatury Aristida, uważano go bowiem za nieskorumpowanego i niebojącego się podjąć ryzyka.
Claudy Gassant studiował prawo we Francji. W 2000 roku włączono go do prac komisji badającej sprawę morderstwa dziennikarza Jean’a L. Dominique’a. Kiedy w 2001 roku zaczął łączyć senatora Dany Toussainta ze śmiercią Dominique’a, grożono mu śmiercią. Poprzedni członek komisji do zbadania tej zbrodni, Jean-Sénat Fleury, zrezygnował z uwagi na pogróżki pod jego adresem. Gassanta również próbowano zastraszyć, mimo to udało się doprowadzić, 25 maja 2001 roku, do formalnego oskarżenia senatora Dany’ego Toussainta.
Próba rozwikłania zagadki śmierci Jean L. Dominique’a pokazała jak bardzo złożona i wszechogarniająca jest korupcja na Haiti. Dla dziennikarzy pisanie o tej patologii jest niezwykle niebezpieczne. Kilku z nich zostało zamordowanych, niektórzy emigrowali, by chronić siebie i swoje rodziny. Dlatego śledztwa w sprawach korupcyjnych porównuje się do chodzenia po polu minowym.
W 2007 roku, doceniając odwagę Gassanta w dochodzeniu prawdy, został on uznany za jednego z trzech finalistów Nagrody Uczciwości - Integrity Award 2007, przyznawanej przez Transparency International. Jemu też powierzył wiodącą rolę w walce z korupcją nowy prezydent Haiti.
Podczas dyktatury Jean-Bertrand Aristide korupcja osiągnęła niespotykany nigdy wcześniej poziom, niemniej żadne środki nie zostały podjęte, by z nią walczyć.
Na Haiti, gdzie infrastruktura jest zdziesiątkowana, panuje olbrzymie bezrobocie, a aktywność ekonomiczna w przeważającej mierze funkcjonuje nieformalnie, chory jest również system administracji publicznej, oparty na tajemniczości, gdzie wszystkie informacje, nawet najmniej znaczące, są pilnie strzeżone przez osoby znajdujące się u władzy i urzędników, którzy nie poczuwają się do żadnej odpowiedzialności wobec obywateli.
Haiti jest jednym z najbiedniejszych i najsłabiej uprzemysłowionych krajów na świecie. Po 30 latach dyktatury, w 1986 roku przyjęto demokratyczną konstytucję, jednak wojny gangów, handel narkotykami, przestępczość zorganizowana i korupcja nadal pozostała najwyższa.
W lutym 2004, skończyła się władza Jeana -Bertranda Aristide’a, powołano rząd tymczasowy, a w 2006 roku, pod kontrolą ONZ odbyły się wybory, które wygrał Rene Preval.
Według Rankingu Percepcji Korupcji 2007 stworzonym przez Transparency International Haiti zajmuje 177 wśród 179 klasyfikowanych państw.**
Denis Paradis, sekretarz w ministerstwie spraw zagranicznych Kanady, podczas tygodniowego pobytu na Haiti, korzystając z zaproszenia kanadyjskiego ambasadora zaobserwował niebywały poziom korupcji określając to tymi słowy: „Gdyby Kanadyjczycy traktowali swoje zwierzęta w sposób, w jaki władze Haiti traktują swoich obywateli, trafiliby do więzienia”, dodając: „Godność zanikła, a kraj jest tykającą bombą, która musi zostać natychmiast rozbrojona”.
*18 maja 1803 roku Haiti zyskało niepodległość. Flaga Haiti została stworzona w haitańskim mieście Arcahaie. W tym dniu świętuje się uwolnienie spod panowania europejskiego i kolonializmu
**W Rankingu Percepcji Korupcji w 2008 Haiti znalazło się na 177 miejscu wśród 180 klasyfikowanych państw
Źródła: fride.org; margueritelaurent.com; heritage.org